ଓଡ଼ିଶା 365 (ବ୍ୟୁରୋ): ଭୂକମ୍ପରେ ପୃଥିବୀ ଅନେକ ସମୟରେ କମ୍ପିଥିବା ଅନୁଭୂତ ହୋଇଛି । କିନ୍ତୁ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହରେ ଭୂକମ୍ପ ହୋଇଥିବା ଖବର ଏବେ ବେଶ୍ ଚର୍ଚ୍ଚାରେ । କଥା ଟି ଶୁଣି ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଲାଗୁଥିଲେ ବି ସତ । ମେ ୪, ୨୦୨୨ ରେ, ନାସାର ଇନସାଇଟ୍ ଲ୍ୟାଣ୍ଡର୍ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହରେ ରେକର୍ଡ ହୋଇଥିବା ସର୍ବ ବୃହତ ଭୂକମ୍ପକୁ ରେକର୍ଡ କରିଥିଲା । ଏହାର ତୀବ୍ରତା ୪.୭ ଥିଲା । ପୃଥିବୀ ତୁଳନାରେ ଏହା ହାଲୁକା ଶବ୍ଦ ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ଆମର ପଡୋଶୀ ଗ୍ରହ ମଙ୍ଗଳ ପାଇଁ ପରିସ୍ଥିତି ଭିନ୍ନ ଅଟେ । ଟେକ୍ଟୋନିକ୍ ପ୍ଲେଟଗୁଡିକର ଗତିବିଧି ହେତୁ ପୃଥିବୀରେ ଭୂକମ୍ପ ଘଟିଥାଏ । କିନ୍ତୁ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହରେ ଟେକ୍ଟୋନିକ୍ ପ୍ଲେଟ୍ ନାହିଁ । ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ପ୍ରଥମେ ଅନୁମାନ କରୁଥିଲେ ଯେ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହରେ ଏହି ଭୂକମ୍ପ ଏକ ବଡ଼ ଧରଣର ଉଲଗା ପିଣ୍ଡର ପତନ ହେତୁ ହୋଇଥାଇପାରେ।
ଭୂକମ୍ପ ପରେ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଏହାର କାରଣ ଖୋଜିବା ଆରମ୍ଭ କଲ । ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ନେଇଥିଲେ ଯେ ଟେକ୍ଟୋନିକ୍ କାର୍ୟ୍ୟକଳାପ ଦ୍ୱାରା ଏହି ଭୂକମ୍ପ ଘଟିଛି। ସେମାନେ ଗ୍ରହର ଭିତରର ଗର୍ଜନ ଏବଂ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହର କମ୍ପନ ବିଷୟରେ ବୁଝିପାରିଲେ । ଏହି ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଗବେଷଣା ଏହି ସପ୍ତାହରେ ଜିଓଫିଜିକାଲ୍ ରିସର୍ଚ୍ଚ ଲେଟର୍ସ ପତ୍ରିକାରେ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇଥିଲା ।
ଇଂଲଣ୍ଡର ଅକ୍ସଫୋର୍ଡ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ଗ୍ରହ ବୈଜ୍ଞାନିକ ତଥା ଏହି ଅନୁସନ୍ଧାନର ଲେଖକ ବେନ୍ ଫର୍ନାଣ୍ଡୋ କହିଛନ୍ତି ଯେ ‘ଆମେ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ନେଇଛୁ ଯେ ଇନସାଇଟ୍ ଦ୍ୱାରା ଚିହ୍ନଟ ହୋଇଥିବା ସର୍ବ ବୃହତ ଭୂକମ୍ପ ଏକ ମେଟେରାଇଟ୍ ଦ୍ୱାରା ନୁହେଁ ବରଂ ଟେକ୍ଟୋନିକ୍ କାର୍ୟ୍ୟକଳାପ ଦ୍ୱାରା ହୋଇଛି। ଏହି ଆବିଷ୍କାର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ, କାରଣ ଏହା ଦର୍ଶାଏ ଯେ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହରେ ମଧ୍ୟ ଏପରି ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଭୂକମ୍ପ ହୋଇପାରେ। ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଯେତେବେଳେ ଆମେ ପ୍ରଥମେ ତଥ୍ୟ ଦେଖିଲୁ ସେତେବେଳେ ଲାଗୁଥିଲା ଯେ ଏହି ଘଟଣାର ବିଶେଷ ପ୍ରଭାବ ପଡିପାରେ।
