ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ୱୟଂସେବକ ସଂଘର ‘କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତ୍ତା ବିକାଶ ବର୍ଗ’- ଦ୍ୱିତୀୟର ସମାପନ ସମାରୋହ ନାଗପୁରରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଛି। ଏହି ଅବସରରେ ପରମ ପୂଜନୀୟ ସରସଂଘଚାଳକ ଡକ୍ଟର ମୋହନ ଭାଗବତ ଅପରେସନ ସିନ୍ଦୁରଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଭାରତର ବିବିଧତା ବିଷୟରେ ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ବପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା କହିଛନ୍ତି । ବିଶେଷ କରି ପାକିସ୍ତାନ ଏବଂ ଅପରେସନ ସିନ୍ଦୂର ବିଷୟରେ ସେ ଅଧିକ କହିଛନ୍ତି ।  ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ ମୋହନ ଭାଗବତ ଜୀଙ୍କର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାଷଣ ବିଷୟରେ କହୁଛୁ।

ଡ. ମୋହନ ଭାଗବତ ଜୀ କହିଥିଲେ ଯେ ସଂଘର ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଶତାବ୍ଦୀ ସମାରୋହ ଆରମ୍ଭ ହେବା ପୂର୍ବରୁ ଏହା ଏକ ବର୍ଗ ଅଟେ। ସଂଘ ସ୍ଥାପନାର ୧୦୦ତମ ବର୍ଷ ଚାଲିଛି, ଯାହା ବିଜୟ ଦଶମୀରେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହେବ, ଏହାପରେ  ଆମର ଯେଉଁ ଯୋଜନା ଅଛି ତାହା ବର୍ଷସାରା ଚାଲିବ।

କିନ୍ତୁ ଏବେ ଏମିତି ଏକ ପରିବେଶ ଗତ କିଛି ଦିନ ହେଲା ଦେଶରେ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି। ପହଲଗାମରେ ଯେଉଁ ଆକ୍ରମଣ ହୋଇଥିଲା ତାହା ନୃଶଂସ ଆକ୍ରମଣ ଥିଲା ।  ଆମର ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ, ଆମ ଦେଶ ଭିତରକୁ ଆସି ଆତଙ୍କବାଦୀମାନେ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ। ସ୍ୱାଭାବିକ ଭାବେ ସମସ୍ତଙ୍କ ମନରେ ଦୁଃଖ ଥିଲା, କ୍ରୋଧ ଥିଲା ଏବଂ ଅପରାଧୀମାନଙ୍କୁ ଦଣ୍ଡିତ କରାଯିବା ଉଚିତ ବୋଲି ତୀବ୍ର ଇଚ୍ଛା ଥିଲା। ତେଣୁ କିଛି କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଦଣ୍ଡ ଦିଆଯାଇଥିଲା। ଏହି ସମଗ୍ର ଘଟଣାରେ ଆମର ସେନାର କ୍ଷମତା ଏବଂ ବୀରତ୍ୱ ପୁନର୍ବାର ଚମକି ଉଠିଥିଲା।

ଡ. ଭାଗବତ ଜୀ କହିଥିଲେ ଯେ ସୁରକ୍ଷା ବିଷୟକୁ ନେଇ ଆମେ ଯେଉଁ ବିଭିନ୍ନ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରୁଛୁ, ତାହାର ଫଳ ପ୍ରମାଣିତ ହୋଇଛି। ସେନାର ପରାକ୍ରମ ସହିତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ଖୋଲା ଛଡ଼ାଯାଇଛି ।  ଏପରିକି ଶାସନ ଓ ପ୍ରଶାସନ, ସେମାନଙ୍କର ଦୃଢ଼ତାକୁ ମଧ୍ୟ ଆମେ ସମସ୍ତେ ଦେଖିଛୁ। ସମସ୍ତ ଦଳର ରାଜନେତାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଏକତା ଥିଲା ।  ପାରସ୍ପରିକ ସହଯୋଗ ଦେଶର ହିତ ପାଇଁ ସମସ୍ତ ମତଭେଦକୁ ଭୁଲି କାମ କରିଥିଲେ ।  ଏହାକୁ ମଧ୍ୟ ଆମେ ଦେଖିଛୁ । ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ସମାଜ ନିଜର ଏକତାର ଏକ ବହୁତ ବଡ଼ ଦୃଶ୍ୟ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି।

ଏହି ଦୃଶ୍ୟ ଯଦି ଚିରସ୍ଥାୟୀ ହୁଏ, ଘଟଣା ପୁରୁଣା ହେବା ପରେ ମଳିନ ନ ହୁଏ ଏବଂ ଚାଲୁ ରହେ, ତେବେ ଆମ ଦେଶ ପାଇଁ ଏହା ଏକ ବହୁତ ବଡ଼ ପ୍ରତୀକ ଅଟେ।  ଦେଶଭକ୍ତିର ଏହି ପରିବେଶରେ ସମସ୍ତ ମତଭେଦ ଯେପରି ଆମେ ଭୁଲି ଯାଇଛୁ, ପାରସ୍ପରିକ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଭୁଲି ଯାଇଛୁ, ସେପରି ଦେଶର ହିତ ପାଇଁ ସମସ୍ତେ ଏକାଠି ସହଯୋଗ କରିଛନ୍ତି ।  ଏହି ଚିତ୍ର ଯାହା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ତାହା ପ୍ରକୃତରେ ଉତ୍ତମ ଗଣତନ୍ତ୍ରର ଦୃଶ୍ୟ। ଏହା ଆଗକୁ ମଧ୍ୟ ଚାଲୁ ରହିବା ଉଚିତ ବୋଲି ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କ ମନରେ ଏକ ସଦିଚ୍ଛା ଅଛି। କ’ଣ ହେବ, କେମିତି ହେବ କେହି କହି ପାରିବେ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ଏପରି ହେବା ଉଚିତ ବୋଲି ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଲାଗୁଛି। କାରଣ ଆମେ ମଧ୍ୟ ଜାଣୁଛୁ ଯେ, ଏହା ସବୁ ହେବା ପରେ ସମସ୍ୟା ତ ଶେଷ ହୋଇ ନାହିଁ। ଯେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଗର୍ବ ଅଛି, ଦୁଇ ଦେଶ ପଲିସିର ଭୂତ ଅଛି ସେ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏମିତି ଆକ୍ରମଣ, ପ୍ରତି ଆକ୍ରମଣ ଚାଲିଥିବ ।

ପାକିସ୍ତାନର ନାମ ନନେଇ ସେ କହିଥିଲେ ଯେ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ଭାବେ ରହିବା ପାଇଁ ଅଲଗା ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ଅଲଗା ହେବା ସହିତ ଅଶାନ୍ତି ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ, ଏହି ଭାବନା ଯେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନ ଯାଏ ସେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦେଶ ଉପରେ ଏହି ବିପଦ ରହିବ। ନିଃସନ୍ଦେହରେ, ଯୁଦ୍ଧର ପ୍ରକାର ମଧ୍ୟ ବଦଳିଛି। ସାମ୍ନାସାମ୍ନି ଲଢ଼ି ସେମାନେ ଜିତି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ, ତେଣୁ “୧୦୦୦ କଟ୍ସ ନୀତି, ଆତଙ୍କବାଦକୁ ସମର୍ଥନ ଦେଇ ତାହା ମାଧ୍ୟମରେ ଲଢ଼ିବା, ସାଇବର ୱାରଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସମସ୍ତ କଥା, ଏକ ପ୍ରକାର ଛଦ୍ମ ଯୁଦ୍ଧ ବା ପ୍ରକ୍ସି ୱାର ଏହା ନିରନ୍ତର ଚାଲିଛି। ବାରମ୍ବାର ହାରିବା ପରେ  ବାରମ୍ବାର ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱ ନା କହିବା ପରେ ମଧ୍ୟ ଏହି କଥା ବନ୍ଦ ହୋଇନାହିଁ ।  ଆଜିକାଲି ଯୁଦ୍ଧର ପ୍ରକାର ବଦଳି ଯାଇଛି। ସାମ୍ନାସାମ୍ନି ଆସି ଲଢ଼ିବା, ଯିଏ ଜିତିବ ସେ ସିକନ୍ଦର ଏହା ଆଉ ନାହିଁ। ନିଜ ଘରେ ବସି ବଟନ ଦବାଇ  ଡ୍ରୋନ ଛାଡ଼ି ଆକ୍ରମଣ କରି ହେବ। ଯୁଦ୍ଧର ନୂଆ-ନୂଆ ଟେକ୍ନିକ୍ ଆସୁଛି। ଏହି ସମସ୍ତ ପରିସ୍ଥିତି ଆମ ସାମ୍ନାରେ ଆସିଛି।

ଆତଙ୍କବାଦ ବିରୋଧରେ ଡ. ଭାଗବତ ଜୀ କହିଥିଲେ ଏହି ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ ଉପରେ ବିଶ୍ୱର ଦେଶମାନେ କ’ଣ-କ’ଣ କରୁଛନ୍ତି, ସେମାନେ କ’ଣ-କ’ଣ କରିଛନ୍ତି? ସେମାନଙ୍କର ମଧ୍ୟ ପରୀକ୍ଷା ହୋଇଛି। ସତ୍ୟ ସହିତ ପୂର୍ଣ୍ଣ କିଏ ଠିଆ ହୁଅନ୍ତି? କିଏ  ନିଜର ସ୍ୱାର୍ଥ ଦେଖି ଏବଂ ସେହିପରି ଚାଲନ୍ତି? ଏବଂ କିଏ ସଠିକ୍ ଭାବେ ଆମର ବିରୋଧୀ, ଏହି ସମସ୍ତ ପରୀକ୍ଷା ମଧ୍ୟ ହୋଇଛି।

ଆମର ସୁରକ୍ଷା ମାମଲାରେ ଆମକୁ ସ୍ୱାବଲମ୍ବୀ ହେବାକୁ ହେବ। ଆମେ ତ ସତ୍ୟ ଏବଂ ଅହିଂସାର ଦେଶ, ଆମ ତରଫରୁ ବିଶ୍ୱରେ ଆମର କୌଣସି ଶତ୍ରୁ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ବିଶ୍ୱରେ ଦୁଷ୍ଟତା ଅଛି, ତାହା ଚାଲୁଥିବା ଯାଏଁ ବିନା କାରଣରେ ଏପରି ଘଟଣା ଘଟାଉଥିବା ଲୋକ ଅଛନ୍ତି। ଯେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେମାନେ ଅଛନ୍ତି ସେପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆମକୁ ଆମର ସୁରକ୍ଷା ପାଇଁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସଜାଗ ରହିବାକୁ ହେବ। ନୂଆ-ନୂଆ ପ୍ରକାରର ଟେକ୍ନିକ୍ ଏବଂ ତାହାର ଅନୁସନ୍ଧାନ ହେବା ଉଚିତ। ସେନା ମୁଖ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ସମସ୍ତ ଅନୁଭବର ଆମେ ମଧ୍ୟ ବିଚାର କରୁଛୁ, ଆମକୁ କେଉଁଠାରେ ଆଗକୁ ବଢ଼ିବାକୁ ହେବ, କ’ଣ-କ’ଣ କରିବାକୁ ହେବ, ଏହା ସବୁ ଚାଲୁ ରହିବା ଉଚିତ। ସେନା, ଶାସନ, ପ୍ରଶାସନ ଏହି ସବୁ ଲୋକେ ଏହା କରନ୍ତୁ, କିନ୍ତୁ କେବଳ ଏମାନଙ୍କଠାରୁ ଦେଶର ସୁରକ୍ଷା ହୁଏ ନାହିଁ, ଅସଲି ବଳ ତ ସମାଜର ହୋଇଥାଏ।

ଡ. ଭାଗବତ ଜୀ ପୁଣି କହିଥିଲେ ଯେ ଆପଣମାନେ ଜାଣନ୍ତି ଦ୍ୱିତୀୟ ମହାଯୁଦ୍ଧରେ ଲଗାତାର ମାସେ ଧରି ନିଜର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଶକ୍ତି ଏକତ୍ର କରି ହିଟଲର ଲଣ୍ଡନ ଉପରେ ବୋମା ବର୍ଷା କରିଥିଲେ । ଦେଶର ନେତୃତ୍ୱ ବିଚାର କରିବାକୁ ଲାଗିଲା ଯେ ଶରଣ ଯିବା ଉଚିତ କି? ସେନା ସମାପ୍ତ ହୋଇଗଲା? ବାୟୁସେନା ନାହିଁ। ନୌସେନା ବାକି ନାହିଁ ଏବଂ ହିଟଲରର ବନ୍ଧୁ ମୁସୋଲିନୀ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଥିଲେ ଯେ ମୁଁ ମଧ୍ୟସ୍ଥତା କରୁଛି, ତେଣୁ ସେମାନଙ୍କ ମନରେ ମଧ୍ୟ ବିଚାର ଆସିଲା, ଚର୍ଚିଲ ପରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ମନରେ ଆସିଲା ଯେ କ’ଣ କରିବେ?

ସେ ଇଂଲଣ୍ଡର ରାଜାଙ୍କୁ କହିଲେ ଯେ ମୋର ମନ ତ ନାହିଁ କିନ୍ତୁ ମୋର ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ଚାହୁଁଛି ଯେ ଆମେ ସନ୍ଧି କରି ନେଉ ଏବଂ କ୍ଷତିରୁ ବଞ୍ଚୁ, ସମସ୍ତ ଧନ ଜୀବନ ନଷ୍ଟ ହେଉଛି ଏବଂ ରୋକିବାର ଶକ୍ତି ଆମର ନାହିଁ।

ତେଣୁ ରାଜା ତାଙ୍କୁ ପଚାରିଲେ ଯେ ତୁମ ମନ୍ତ୍ରୀମଣ୍ଡଳ ତୁମକୁ କିଏ ଚୟନ କରି ଦେଇଛି? ସେ କହିଲେ ଜନତା। ତେଣୁ ଘଟଣା ପରେ  ଚର୍ଚିଲ ଇଂଲଣ୍ଡର ମେଟ୍ରୋରେ ବୁଲିଲେ ଏବଂ ସେ ଲୋକଙ୍କ ସହ କଥା ହେଲେ। ବର୍ତ୍ତମାନ ଯୁଦ୍ଧ କ’ଣ? କେତେ କ୍ଷତି ସହିବାକୁ ହୁଏ, କେମିତି ସମ୍ପର୍କ ହୁଏ, ଆମର ଶକ୍ତି କ’ଣ, ଏହା ସାଧାରଣ ଲୋକେ ଜାଣନ୍ତି ନାହିଁ। କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କ ମନରେ ଏକ ଦେଶଭକ୍ତି ଅଛି। ତେଣୁ ସେମାନେ ଚର୍ଚିଲଙ୍କୁ କହିବାକୁ ଲାଗିଲେ ଯେ ବିଲକୁଲ ଶରଣ ଯିବା ନାହିଁ, ଆମେ ଲଢ଼ିବୁ, ଗଳିଗଳିରେ ଲଢ଼ିବୁ। ଆମ ପାଖରେ କିଛି ନାହିଁ ତେବେ ବାସନରେ ଲଢ଼ିବୁ। ଆଜି ଯଦି ଏପରି ଲଢ଼ିବାକୁ ହୁଏ ତେବେ କ’ଣ ହୁଅନ୍ତା? ତାହାର କଳ୍ପନା ସେମାନଙ୍କୁ ନଥିଲା କିନ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କର ନୀତି ସାହସୀ ଥିଲା। ତାହାର ଆଧାରରେ ଚର୍ଚିଲ ପାର୍ଲାମେଂଟକୁ ଯାଇ ସନ୍ଧିର ବିଚାର ଛାଡ଼ି ଦେଇ କହିଲେ ଯେ ଆମେ ଆକାଶରେ ଲଢ଼ିବୁ, ସମୁଦ୍ରରେ ଲଢ଼ିବୁ, ସର୍ବତ୍ର ଲଢ଼ିବୁ ଏବଂ ଯଦି ଏହି ଲଢ଼ାଇରେ ଆମକୁ ବିଜୟ ନ ମିଳେ ତେବେ ଆମର ପରବର୍ତ୍ତୀ ପିଢ଼ି, ଆମର ସାମ୍ରାଜ୍ୟରେ ଯେଉଁ ବାକି ଦେଶ ଅଛନ୍ତି ସେଠାରେ ଯାଇ ଲଢ଼ାଇ ଜାରି ରଖିବେ, କିନ୍ତୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ବିଜୟ ନ ପାଇ ଆମେ ରହିବୁ ନାହିଁ, ଶରଣ ତ ବିଲକୁଲ ଯିବୁ ନାହିଁ। ଏହି ବଳ ସେମାନଙ୍କୁ କେଉଁଠାରୁ ମିଳିଲା? ଯୁଦ୍ଧ ପରେ ଚର୍ଚିଲଙ୍କୁ ଅଭିନନ୍ଦନ କରାଗଲା ଯେ ସେ ଇଂଲଣ୍ଡର ସିଂହ। ତେଣୁ ଚର୍ଚିଲ ଉତ୍ତରରେ କହିଲେ ଯେ ମୁଁ ସିଂହ ନୁହେଁ, ମୁଁ ସିମ୍ ଅଟେ। ତୁମେ ସମସ୍ତେ ସିଂହ, ମୁଁ କେବଳ ତୁମ ତରଫରୁ ଗର୍ଜନ କଲି।

ଦେଶର ଅସଲି ବଳ ତା’ର ସମାଜର ବଳ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ଏଥିପାଇଁ ଆମର ସମାଜକୁ ବହୁତ ସଜାଗ ରହିବାକୁ ହେବ। ଆମର ଦେଶ ବିବିଧତାର ଦେଶ। ଅନେକ ପ୍ରକାରର ବିବିଧତା ଏବଂ ସମସ୍ୟା ମଧ୍ୟ ଅଛି। କେତେବେଳେ ଜଣଙ୍କ ସମସ୍ୟା ଅନ୍ୟର ଧ୍ୟାନରେ ଆସେ ନାହିଁ। ଜଣଙ୍କ ପାଇଁ ଲାଭଦାୟକ କଥା ଅନ୍ୟ ପାଇଁ କ୍ଷତିକାରକ ହୁଏ। ଏହି ସମସ୍ତ ଜଟିଳତା ମଧ୍ୟରୁ ଦେଶ ପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା, ଏକ ପ୍ରକାରେ ଚାଲିବା ଏହା ବହୁତ କଷ୍ଟକର ହୋଇଥାଏ। ଏଥିପାଇଁ ସମାଜରେ ଅସନ୍ତୋଷ ରହିଥାଏ ଯାହା ସ୍ୱାଭାବିକ ମଧ୍ୟ। କିନ୍ତୁ ଆମର ଦେଶର ହିତ ସାମ୍ନାରେ ଏହା ସବୁ ଆମ ପାଇଁ ଯୁକ୍ତିଯୁକ୍ତ ନୁହେଁ। ପ୍ରତ୍ୟେକ ପରିସ୍ଥିତିରେ ସମାଜରେ କୌଣସି ଶ୍ରେଣୀ ସହିତ ଲଢ଼ାଇ ନ ହେଉ ଏହା ଆମକୁ ଦେଖିବାକୁ ହେବ। ପାରସ୍ପରିକ ସଦ୍ଭାବନାର ବ୍ୟବହାର ରଖିବାକୁ ହେବ। ଭାବନାରେ କାହା ପ୍ରତି ଖରାପ କରିବା, ଯେଉଁଠାରେ ଆବଶ୍ୟକ ନାହିଁ ସେଠାରେ ଝଗଡ଼ା କରିବା, ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ନିଜ ହାତରେ ଆଇନ ନେଇ ଯାହା ଇଚ୍ଛା କରିବା, ଏହା ଠିକ୍ ନୁହେଁ।

ଏକ ସମୟ ଥିଲା, ଯେତେବେଳେ ଆମେ ପରାଧିନ ଥିଲୁ, ଶାସକମାନେ ଆମ ମଧ୍ୟରେ ଲଢ଼ାଇ ଚାହୁଁଥିଲେ। ସେମାନେ ଉପଦ୍ରବୀମାନଙ୍କୁ ସମର୍ଥନ ଦେଉଥିଲେ। ତେଣୁ ଯେଉଁମାନେ ସାଧାରଣ ଲୋକ ଥିଲେ ସେମାନଙ୍କୁ ଲଢ଼ିବାକୁ ହେଉଥିଲା। କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଆମର ଶାସନ, ଭାରତର ଶାସନ, ଭାରତର ସଂବିଧାନ ଅନୁଯାୟୀ ଶାସନ ଚାଲିଛି । ତେଣୁ ସମାଜର ପାରସ୍ପରିକ ବ୍ୟବହାର କରିବା ସମୟରେ ହିଂସା କରିବା, ବିନା କାରଣରେ ଗାଳିଗୁଳଜ ଭାଷାର ବ୍ୟବହାର କରିବା, ପ୍ରତିକ୍ରିୟାରେ ଆସି ଯାହା ଇଚ୍ଛା କହିବା, ଏହି ସମସ୍ତ କଥା ଆମକୁ ଛାଡ଼ି ଦେବାକୁ ହେବ ।

ଥଣ୍ଡା ମସ୍ତିଷ୍କରେ ବିଚାର କରି ଜାଣିବା ଉଚିତ ହେବ ଯେ ଉସ୍କାଉଥିବା ଲୋକ ଅଛନ୍ତି, ନିଜକୁ ପୀଡ଼ିତ ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ଲୋକ ଅଛନ୍ତି, ହିଂସା ଭାଷା ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା ଲୋକ ଅଛନ୍ତି। ଏହି ସମସ୍ତଙ୍କ ଜାଲରେ ନ ପଡ଼ିବା, ନିଜ ସ୍ୱାର୍ଥ ଲାଭ ପାଇଁ ସମାଜରେ ଏପରି ଫାଟ ଝଗଡ଼ା ଚାହୁଁଥିବା ଲୋକ ମଧ୍ୟ ଅଛନ୍ତି ଏବଂ ଏପରି ଫାଟ ଝଗଡ଼ା ହେଲେ ମଧ୍ୟ ଶତାବ୍ଦୀ ଧରି ଆମେ ଏକ ରହିଛୁ, ଏକ ରହିବୁ, ଏପରି ଅତିଆତ୍ମବିଶ୍ୱାସରେ ମଧ୍ୟ ନିଜ ସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ଅସଂଯମ କରୁଥିବା ଲୋକ ଅଛନ୍ତି। ଆମକୁ ଏହା କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ।

ସଦ୍ଭାବନା, ସଦାଚାର, ସଦ୍ବିଚାର ଏବଂ ସହଯୋଗ ଏହା କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ଅଛି କାରଣ ଆମେ ସମସ୍ତେ ଏହି ଦେଶର ଅଲଗା-ଅଲଗା ଭାଷା କହୁଥିବା, ଅଲଗା-ଅଲଗା ଦେବୀ-ଦେବତାଙ୍କୁ ପୂଜା କରୁଥିବା, ଅଲଗା-ଅଲଗା ଖାଦ୍ୟପେୟ, ରୀତିନୀତି,ଲଗା-ଅଲଗା ହିତ ସମ୍ପର୍କ ଯାହା ବିବିଧତା ହେତୁ ଉତ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି, ଏପରି ଆମେ ସମସ୍ତଙ୍କ ମୂଳ ଏକତାରେ ଅଛି, ବିବିଧତାରେ ନୁହେଁ। ରବୀନ୍ଦ୍ରନାଥ ଠାକୁର କହିଥିଲେ ଯେ ବିବିଧତାରେ ଏକତାର ପରିଚୟ ଅଛି ।  ଏକତାର ଆଧାରରେ ବିବିଧତାର ସମନ୍ୱୟ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଅନ୍ୟକୁ ଶିଖାଇବାର କାମ ହିଁ ଭାରତର ପ୍ରମୁଖ ଧର୍ମ। ସେହି ଏକତାରେ ଆମର ମୂଳ ରହିବା ଉଚିତ, ତାହାର ଧ୍ୟାନ ରଖିବା ଉଚିତ।  ମୁଁ ମୋର ଭାଷା କହିବି। ସେହି ଭାଷା ପ୍ରତି ମୋର ମନରେ ଗୌରବ ମଧ୍ୟ ଅଛି, ମୋର ନିଜର ପୂଜା ଅଛି, ତାହା ମୋତେ ପ୍ରିୟ। ଏହି ସମସ୍ତ କଥା ମୋର ବିଶେଷତା, ମୋ ପାଇଁ ବହୁତ ପ୍ରିୟ। ତାହାର ରକ୍ଷଣ କରିବା କଥା, ସବୁ କରିବା କଥା, କିନ୍ତୁ ଏହି ସମସ୍ତଙ୍କ ଉପରେ ଆମର ସମସ୍ତଙ୍କର ଏକତା ଅଛି। ଏହି ସମସ୍ତ ବିବିଧତା ଥାଉ ଥାଉ ମଧ୍ୟ ଦେଶର ଅନୁସାରେ ଆମେ ଏକ, ସମାଜର ଅନୁସାରେ ଆମେ ଏକ। ଏକ ସନାତନ ସଂସ୍କୃତିର ପ୍ରବାହ ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କର ଆଚରଣକୁ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରି ଆସୁଛି।

ଡ. ମୋହନ ଭାଗବତ ଜୀ ପୁଣି କହିଥିଲେ ଯେ ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କର ବେଶ ଭୂଷା, ନାଚ-ଗୀତ, ଭାଷା-ଭୂଷା, ଭଜନ-ଭବନ, ଭ୍ରମଣ-ଭୋଜନ ତାହା ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର। କିନ୍ତୁ ଯେଉଁ ମୂଳ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଅଛି ତାହା ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କର ସମାନ। ଆମ ପୂର୍ବଜ ଏବଂ ଆମେ ଏକ। ଆମର କୌଣସି ଅଲଗା-ଅଲଗା ପୂର୍ବଜ ନାହାନ୍ତି। ଏହି ଭ୍ରମ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି। ଆମେ ସମସ୍ତେ ଏକ। ଆମକୁ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରକାରର ଲୋକଙ୍କୁ ଏକ କରିବାକୁ ହେବ । ଆମେ ଭୁଲି ଯାଇଥିଲୁ ଯେ ଆମେ ଏକ। ଆମକୁ ଏକ ହେବାକୁ ହେବ। ଏବଂ ବାସ୍ତବରେ ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱ ଏକ। ମାନବ ଏକ। ଏକତାର ଭାବନା ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱକୁ କରାଇବାକୁ ହେବ।  ୧୫ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୭ରେ ଆମେ ସ୍ୱାଧୀନ ହେଲୁ, ତାହାର ପ୍ରୟୋଜନ କ’ଣ, ତାହାର ପ୍ରୟୋଜନ ଏହା। ଏଥିପାଇଁ ଆମକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହେବାକୁ ହେବ।

ବିବିଧତାକୁ  ସ୍ୱୀକାର କରି, ତାହାର ସମ୍ମାନ କରି, ଏକତା ଉପରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟି ଆଣିବା ଦରକାର ।  ତାହାର ଆଧାରରେ ବିକାଶର ପଥ ମାନବଜାତିର ପୁନର୍ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବା ଉଚିତ ।  ଆମର ଅତିଥିଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ରଖାଯାଇଥିବା କଥା ବହୁତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଆମ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ତାହାର ବିଚାର କରିବାକୁ ହେବ। ବିକାଶ ଏବଂ ପରିବେଶର ବିରୋଧ କାହିଁକି ହେବ? ଉଭୟ ଏକାଠି ଚାଲି ପାରନ୍ତି ନାହିଁ କି? ଚାଲି ପାରନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଏକତାର ବିଚାରକୁ ମନରେ ରଖି ସମସ୍ତ ଯୋଜନା ତିଆରି ହେବା ଉଚିତ।

ଡ. ଭାଗବତ ଜୀ କହିଥିଲେ ଆମର ଆଦିବାସୀ ବନ୍ଧୁମାନେ ଆମର ହିଁ ସମାଜ। ଆମର ସମାଜରେ ଅନେକ ଦେବୀ-ଦେବତା ଅଛନ୍ତି। ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ହିନ୍ଦୁ ସମାଜକୁ ସଂଘ  ମାନେ। ମୁଁ କୋଣର କଥା କହୁ ନାହିଁ। କୋଣ ଏକ ଅଲଗା ବିଷୟ। ଟେକ୍ନିକାଲ ବିଷୟ। କିନ୍ତୁ ସମାଜର ଅଙ୍ଗ ମଧ୍ୟ ଆମର ହିଁ ଅଙ୍ଗ। ତାହାର ସମସ୍ୟାରେ ଆମର ଯେତେ ଶକ୍ତି ଅଛି ସେତେ ଆମେ କରିବୁ। ଆମର ଏକ ଢଙ୍ଗ ଅଛି। ସରକାର କୁ ଆପଣ କିଛି କହିଥିଲେ ତେବେ ସରକାର ଆପଣଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିବ। କିନ୍ତୁ ସରକାର ନିଜର କାମ କରିବ।  ତେଣୁ ସେଠାରେ ସର୍ବଦା ସମୟ ଲାଗେ। ସମାଜ ଅଛି, ପେସା ଆଇନର କଥା ଆପଣ କହିଥିଲେ, ସେହି ଆଇନର ବ୍ୟବହାର କେମିତି କରିବେ ଯେପରି ସମାଜରେ ଭେଦ ଉତ୍ପନ୍ନ ନ ହୁଏ। କିଛି ଅଲଗା ହେଉଛି ବୋଲି କାହାକୁ ଲାଗୁ ନାହିଁ।

ଡ. ଭାଗବତ ଜୀ କହିଥିଲେ ପେସା ଆଇନ ଯେଉଁଥିପାଇଁ ଆଣାଯାଇଛି, ତାହା ସବୁ ଠିକ୍ ହେଉ। ଏହାର ଉଦାହରଣ ଆପଣଙ୍କୁ ଦେଖିବାକୁ ହେବ ତେବେ ବିଭିନ୍ନ ସଂଗଠନର ମାଧ୍ୟମରେ ଆମର ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ କାମ କରିଛନ୍ତି। ନାସିକ ଜିଲ୍ଲାରେ କାମ ଅଛି। ତାହାକୁ କେମିତି ଲାଗୁ ହେବା ଉଚିତ, ଏହାର ଏକ ସୁନ୍ଦର ଉଦାହରଣ ସେଠାରେ ଅଛି। ମୁଁ ଗତକାଲି ଆପଣଙ୍କୁ ଚେତରାମ ଜୀ ପାୱାରଙ୍କ ନାମ କହିଥିଲି। ବୈତୁଲ ଏବଂ ତା’ର ଆଖପାଖରେ ମଧ୍ୟ ଯୋଜନାବଦ୍ଧ ଭାବେ ଏହି ପ୍ରକାରର କାମ ଚାଲୁଛି। ବସ୍ତରରେ ମଧ୍ୟ ଚାଲିବ। ଆମେ ଯେଉଁଠାରେ ପହଞ୍ଚୁଛୁ ସେଠାରେ ଏହା ସବୁ କରୁଛୁ। ପହଞ୍ଚ ଆମର ବଢ଼ିବା ଉଚିତ। ଏହା ହିଁ କଥା। ଏହି କାରଣରୁ ଆପଣ ଯେଉଁ ସମସ୍ତ କଥା କହିଛନ୍ତି, ତାହାରେ ଆମର ଢଙ୍ଗରେ ଆମେ ଯାହା କରି ପାରୁ, ଆମେ ନିଶ୍ଚିତ କରିବୁ। ମତାନ୍ତରଣର ବିଷୟ ଅଛି। ମତାନ୍ତରଣ କାହିଁକି ହେବା ଉଚିତ? ଆମେ ତ ମାନୁଛୁ ଆମର ପରମ୍ପରା ଅନୁଯାୟୀ ରୁଚି ଅନୁସାରେ ମାର୍ଗର ବୈଚିତ୍ର୍ୟ ହୁଏ।