କେବେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା?
ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗର ଆରମ୍ଭ ୧୯୨୭ ମସିହାରେ ନାଗପୁରରେ ହୋଇଥିଲା। ସେହି ସମୟରେ ଏହା ତିନି ସପ୍ତାହ ଧରି ଚାଲିଥିଲା ଏବଂ ଏହାକୁ ଗ୍ରୀଷ୍ମକାଳୀନ ବର୍ଗ କୁହାଯାଉଥିଲା। କିଛି ବର୍ଷ ପରେ ଏହାର ନାମ ‘ଅଧିକାରୀ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ’ ହୋଇଥିଲା। ପରେ ୧୯୫୦ ମସିହାରେ ଏହି ବର୍ଗଗୁଡ଼ିକୁ ‘ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ’ ନାମରେ ଜଣାଯିବାକୁ ଲାଗିଲା।
ଅନେକ ବର୍ଷ ଧରି ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଖାଦ୍ୟ ଆଖପାଖର ଘରୋଇ ଲୋକଙ୍କଠାରୁ ଆସୁଥିଲା ଏବଂ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ ସ୍ଥାନୀୟ ପାଠଶାଳାଗୁଡ଼ିକରେ ରହୁଥିଲେ। ଯେମିତି ନାଗପୁରର ଲୋକାଞ୍ଚୀ ଶାଳା, ଧନବଟେ ନଗର ବିଦ୍ୟାଳୟ (ମିଲ୍ ସିଟି ସ୍କୁଲ୍ – ସେତେବେଳେ ନାମ) ଏବଂ ନିଉ ଇଂଲିଶ୍ ସ୍କୁଲ୍ ଭବନ। ଏହା ସବୁ ମାଗଣାରେ ଉପଲବ୍ଧ ହେଉଥିଲା। ଏହା ବ୍ୟତୀତ ବର୍ଗ ସମୟରେ ଚିକିତ୍ସା, ବିଦ୍ୟୁତ୍, ଜଳ ଆଦି ଖର୍ଚ୍ଚ ପାଇଁ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀଙ୍କଠାରୁ ଶୁଳ୍କ ମଧ୍ୟ ନିଆଯାଉଥିଲା।
ଏହି ବର୍ଗଗୁଡ଼ିକର ସଫଳତା ପାଇଁ ଡକ୍ଟର ହେଡ଼ଗେୱାରଙ୍କୁ ଅନ୍ନା ସୋହନୀ ଓ ମାର୍ତଣ୍ଡରାଓ ଜୋଗଙ୍କର ସହଯୋଗ ମିଳିଥିଲା। ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବର୍ଗଗୁଡ଼ିକରେ ଶାରୀରିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଶେଷ ହେବା ପରେ ଡକ୍ଟର ହେଡ଼ଗେୱାର ସମସ୍ତ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କୁ ଚିଟଣୀସପୁରାର ଏକ ବାଉଡ଼ିକୁ ପହଁରିବା ପାଇଁ ନେଇ ଯାଉଥିଲେ। ପରେ ସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ହେବାରୁ ବାଉଡ଼ିକୁ ଯିବା ବନ୍ଦ ହୋଇଗଲା।
୧୯୩୯ ମସିହା ଆଡ଼େ ଏହି ବର୍ଗଗୁଡ଼ିକ ହେଡ଼ଗେୱାର ସ୍ମୃତି ମନ୍ଦିର ରେଶମବାଗ, ନାଗପୁରରେ ଆୟୋଜିତ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା। ସେହି ସମୟରୁ ଏଯାଏଁ ଏହି ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ ସେହି ସ୍ଥାନରେ ହିଁ ଆୟୋଜିତ ହେଉଛି। ଏହି ଏକର ଜମି ଡକ୍ଟର ହେଡ଼ଗେୱାର ୭୦୦ ଟଙ୍କାରେ କିଣିଥିଲେ।
କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ସଂରଚନା
ସକାଳ ପାଞ୍ଚଟାରୁ ରାତି ନଅଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବର୍ଗର ଶାରୀରିକ ଓ ବୌଦ୍ଧିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଚାଲୁଥାଏ। ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ସକାଳର ଦୁଇ-ଢେଉଁଟି ଘଣ୍ଟା ଏବଂ ସନ୍ଧ୍ୟାର ଦେଢ଼ ଘଣ୍ଟା ଶାରୀରିକ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଦିଆଯାଉଥିଲା। ଦିନ ସାଢ଼େ ବାରଟାରୁ ପାଞ୍ଚଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମୟ ବିଶ୍ରାମ, ଆଲୋଚନା, ଚର୍ଚ୍ଚା ଏବଂ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଟିପ୍ପଣୀ ଲେଖି ରଖିବା ପାଇଁ ରଖାଯାଉଥିଲା।
ନାଗପୁର ପରେ ବିସ୍ତାର
ନାଗପୁରରେ ବର୍ଗଗୁଡ଼ିକର ସଫଳତା ପରେ ଏହା ୧୯୩୪ ମସିହାରେ ପୁଣେରେ ଆୟୋଜିତ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା। ପରବର୍ତ୍ତୀ ବର୍ଷଠାରୁ ପୁଣେରେ ପ୍ରଥମ ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ବର୍ଷର ବର୍ଗ ଆରମ୍ଭ ହେଲା। ଗ୍ରୀଷ୍ମକାଳୀନ ଛୁଟିର ସୁବିଧା ଅନୁସାରେ ପୁଣେର ବର୍ଗ ୨୨ ଏପ୍ରିଲରୁ ୨ ଜୁନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏବଂ ନାଗପୁରର ବର୍ଗ ୧ ମଇରୁ ୧୦ ଜୁନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହେଉଥିଲା। ଡକ୍ଟର ହେଡ଼ଗେୱାର ୧୫ ମଇ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପୁଣେରେ ଏବଂ ତା’ପରେ ନାଗପୁରରେ ରହୁଥିଲେ।
ପୁଣେ ପରେ ଏହି ବର୍ଗ ନାସିକରେ ଆରମ୍ଭ ହେଲା। ୧୯୪୨-୪୩ ମସିହାରେ ଏହି ବର୍ଗରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ସ୍ୱୟଂସେବକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ପାଖାପାଖି ତିନି ହଜାର ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପହଞ୍ଚିଥିଲା। ଏହି ସମୟରେ ୧୯୩୮ ମସିହାରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ବାହାରେ ଲାହୋରରେ ମଧ୍ୟ ବର୍ଗର ଆରମ୍ଭ ହେଲା। ଏହା ପରେ କାର୍ଯ୍ୟର ବିସ୍ତାର ହେବା ସହିତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପ୍ରାନ୍ତରେ ପ୍ରଥମ ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ବର୍ଷର ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ ଆୟୋଜିତ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା। ବର୍ତ୍ତମାନ କେବଳ ତୃତୀୟ ବର୍ଷର ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କୁ ନାଗପୁରକୁ ଆସିବା ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରାଯାଇଛି।
ଦେଶବ୍ୟାପୀ ବିସ୍ତାର
୧୯୪୦ ମସିହାରେ ନାଗପୁରରେ ଆୟୋଜିତ ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗରେ ଉତ୍ତରରୁ ଦକ୍ଷିଣ ଏବଂ ପୂର୍ବରୁ ପଶ୍ଚିମ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସମସ୍ତ ପ୍ରାନ୍ତରୁ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିଲେ। ଦୁର୍ଭାଗ୍ୟବଶତଃ ଏହି ବର୍ଷର ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ ସମାପ୍ତ ହେବାର କେବଳ କିଛି ଦିନ ପରେ, ଅର୍ଥାତ୍ ୨୧ ଜୁନ ୧୯୪୦ରେ ସଂଘର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଡକ୍ଟର ହେଡ଼ଗେୱାରଙ୍କର ଦେହାବସାନ ହୋଇଗଲା।
ମେ-ଜୁନରେ ହିଁ କାହିଁକି?
ବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ମହାବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକରେ ଏହି ମାସଗୁଡ଼ିକରେ ଗ୍ରୀଷ୍ମାବକାଶ ରହିଥାଏ। ପରୀକ୍ଷା ମଧ୍ୟ ସମାପ୍ତ ହେବା ହେତୁ ଛାତ୍ରମାନେ ମୁକ୍ତ ରହିଥାନ୍ତି। ତେଣୁ ଏହି ମାସଗୁଡ଼ିକରେ ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ସଂଘର କାର୍ଯ୍ୟପଦ୍ଧତି ସହ ପରିଚିତ କରାଇବା ପାଇଁ ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ସେହି ସମୟରୁ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜାରି ରହିଛି।
ଏହି ନିରନ୍ତର ପ୍ରବାହରେ ବାଧା
ଏହି ସମୟରେ ୧୯୪୮-୧୯୪୯ରେ ସଂଘ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ, ୧୯୭୬-୧୯୭୭ରେ ଜରୁରୀ ଅବସ୍ଥା ସମୟରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ, ୧୯୯୩ରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଏବଂ ୧୯୯୧ରେ ବିଶେଷ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ପରିସ୍ଥିତି (ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ହତ୍ୟା ଓ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ) ସମୟରେ ଏହି ବର୍ଗଗୁଡ଼ିକ ବାଧାପ୍ରାପ୍ତ ହୋଇଥିଲା। ବିଗତ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ କରୋନା ମହାମାରୀ ସମୟରେ ୨୦୨୦-୨୦୨୧ରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗଗୁଡ଼ିକୁ ସ୍ଥଗିତ କରାଯାଇଥିଲା।
ବର୍ଷ / ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ
ବର୍ଷ
ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗରେ ସାମିଲ ସ୍ୱୟଂସେବକ
୨୦୧୨
ପ୍ରଥମ ବର୍ଷ – ୧୦,୬୨୩ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ (୭୦୭୮ ସ୍ଥାନରୁ)
ଦ୍ୱିତୀୟ ବର୍ଷ – ୨୫୮୧ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ (୨୧୧୬ ସ୍ଥାନରୁ)
ତୃତୀୟ ବର୍ଷ, ନାଗପୁର – ୯୨୩ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ (୮୫୯ ସ୍ଥାନରୁ)
୨୦୧୩
ପ୍ରଥମ ବର୍ଷ – ୧୨୫୪୯ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ (୭୪୦୮ ସ୍ଥାନରୁ)
ଦ୍ୱିତୀୟ ବର୍ଷ – ୩୦୬୩ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ (୨୩୨୦ ସ୍ଥାନରୁ)
ତୃତୀୟ ବର୍ଷ, ନାଗପୁର – ୧୦୦୩ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ (୯୨୩ ସ୍ଥାନରୁ)
୨୦୧୫
ପ୍ରଥମ ବର୍ଷ – ୧୭୮୩୫ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ (୧୦୫୪୦ ସ୍ଥାନରୁ)
ଦ୍ୱିତୀୟ ବର୍ଷ – ୩୭୧୫ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ (୨୮୧୨ ସ୍ଥାନରୁ)
ତୃତୀୟ ବର୍ଷ, ନାଗପୁର – ୮୭୫ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ (୮୦୪ ସ୍ଥାନରୁ)
୨୦୧୭
ପ୍ରଥମ ବର୍ଷ – ୧୫୭୧୬ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ (୯୭୩୪ ସ୍ଥାନରୁ)
ଦ୍ୱିତୀୟ ବର୍ଷ – ୩୭୯୬ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ (୨୯୫୯ ସ୍ଥାନରୁ)
ତୃତୀୟ ବର୍ଷ, ନାଗପୁର – ୮୯୯ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ (୮୩୪ ସ୍ଥାନରୁ)
୨୦୧୯
ତୃତୀୟ ବର୍ଷ, ନାଗପୁର – ୮୨୮ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ
୨୦୨୨
୪୦ ବର୍ଷରୁ କମ ବୟସର ୧୮,୯୮୧ ଏବଂ ୪୦ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ବୟସର ୨୯୨୫ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ବର୍ଗରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ।
ପ୍ରଥମ, ଦ୍ୱିତୀୟ ଓ ତୃତୀୟ ବର୍ଷର ୧୦୧ ବର୍ଗରେ ମୋଟ ୨୧,୯୦୬ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ ଥିଲେ।
୨୦୨୩
ତୃତୀୟ ବର୍ଷ, ନାଗପୁର – ୬୮୨ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ
୨୦୨୪
କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତା ବିକାଶ ବର୍ଗ-୨, ନାଗପୁର – ୯୩୬ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ
୨୦୨୫
କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତା ବିକାଶ ବର୍ଗ-୨, ନାଗପୁର – ୮୪୦ ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀ
୨୦୨୪ ମସିହାରୁ ବର୍ଗଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରାରୂପରେ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରାଯାଇଛି। ବର୍ତ୍ତମାନ ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ବର୍ଗ – ୩ ଦିନ, ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ – ୭ ଦିନ, ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ – ୧୫ ଦିନ, କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତା ବିକାଶ ବର୍ଗ-୧ (ପୂର୍ବରୁ ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ ଦ୍ୱିତୀୟ ବର୍ଷ ନାମରେ ଜଣାଯାଉଥିଲା) – ୨୦ ଦିନ ଏବଂ କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତା ବିକାଶ ବର୍ଗ-୨ (ପୂର୍ବରୁ ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ ତୃତୀୟ ବର୍ଷ ନାମରେ ଜଣାଯାଉଥିଲା) – ୨୫ ଦିନ ହେବ।
ବିଗତ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ମୁଖ୍ୟ ଅତିଥି (କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତା ବିକାଶ ବର୍ଗ-୨ ସମାପନ ସମାରୋହ, ନାଗପୁର)
ପୂର୍ବରୁ ନାଗପୁରର ବର୍ଗ ୪୦ ଦିନର ହେଉଥିଲା, ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନ କାର୍ଯ୍ୟକର୍ତା ବିକାଶ ବର୍ଗ-୨ ରୂପେ ୨୫ ଦିନର ହେଉଛି। ସ୍ୱାଧୀନତା ପୂର୍ବରୁ କିଛି ବର୍ଷ ପାଇଁ ଏହା ୩୦ ଦିନରେ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲା।
ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର – (୧) ୧୮ରୁ ୪୦ ବର୍ଷ ବୟସର ସାଧାରଣ ବର୍ଗ, ଏବଂ (୨) ୪୧ରୁ ୬୫ ବର୍ଷ ବୟସର ବିଶେଷ ବର୍ଗ। ୬୫ ବର୍ଷରୁ ଅଧିକ ବୟସର ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ପ୍ରବେଶ ଦିଆଯାଏ ନାହିଁ।
ବର୍ତ୍ତମାନ ୨୫ ଦିନ ଧରି ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗର ଅଂଶଗ୍ରହଣକାରୀମାନେ ସଂଘର ପୂର୍ଣ୍ଣ ଗଣବେଶରେ ପଥ ସଞ୍ଚଳନ ମଧ୍ୟ କରିଥାନ୍ତି। ବର୍ଗର ସମାପନ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ନାଗପୁର ସହର ଦ୍ୱାରା ଆୟୋଜିତ ହୁଏ। ଏହା ସହିତ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ୱୟଂସେବକ ସଂଘର ସରସଂଘଚାଳକଙ୍କର ଉଦ୍ବୋଧନ ହୁଏ, ଯାହା ତାତ୍କାଳିକ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଓ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବିଷୟଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ସଂଘର ଦୃଷ୍ଟିକୋଣର ଏକ ସାରଗର୍ଭ ବିବରଣୀ ହୋଇଥାଏ। ଏହାରେ ସାମାଜିକ ବିଷୟଗୁଡ଼ିକ, ଯାହା ଭାରତ ଓ ଏହାର ନାଗରିକଙ୍କ ସହ ସିଧାସଳଖ ସମ୍ପର୍କ ରଖିଥାଏ, ସେଗୁଡ଼ିକ ଉପରେ ସରସଂଘଚାଳକଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସଂଘର ରୂପରେଖା ଉପସ୍ଥାପନ କରାଯାଏ। ଏହା ସଂଘର ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କୁ ଏକ ବ୍ୟାପକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରେ।
ଏହି ସମୟରେ ମୁଖ୍ୟ ଅତିଥି ଭାବେ କୌଣସି ବିଶିଷ୍ଟ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କୁ ବିଶେଷ ଭାବେ ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଏ। ବିଗତ ଏକ ଦଶନ୍ଧିରେ ଆସିଥିବା ମୁଖ୍ୟ ଅତିଥିଙ୍କ ତାଲିକା ନିମ୍ନଲିଖିତ:
ବର୍ଷ/ଅତିଥି
୨୦୧୨
ଦୈନିକ ପଞ୍ଜାବ କେସରୀର ସଂଚାଳକ ଓ ସମ୍ପାଦକ ଅଶ୍ୱନୀ କୁମାର
୨୦୧୩
ଆଦିଚୁନଚୁନଗିରି ମଠ, କର୍ଣ୍ଣାଟକର ପ୍ରଧାନ ପୂଜାରୀ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ନିର୍ମଳାନନ୍ଦନାଥ ମହାସ୍ୱାମୀ
୨୦୧୪
ଆର୍ଟ ଅଫ୍ ଲିଭିଂ ଫାଉଣ୍ଡେସନର ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ରବି ଶଙ୍କର
୨୦୧୫
ଧର୍ମସ୍ଥଳ, କର୍ଣ୍ଣାଟକର ଧର୍ମାଧିକାରୀ ପଦ୍ମବିଭୂଷଣ ଡକ୍ଟର ବୀରେନ୍ଦ୍ର ହେଗଡେ
୨୦୧୬
ସାପ୍ତାହିକ ‘ବର୍ତ୍ତମାନ’ (କୋଲକାତା)ର ସମ୍ପାଦକ ରନ୍ତିଦେବ ସେନଗୁପ୍ତ
୨୦୧୭
ନେପାଳର ପୂର୍ବତନ ସେନା ମୁଖ୍ୟ ଜେନେରାଲ ରୁକମଙ୍ଗୁଡ କଟୱାଲ
୨୦୧୮
ଭାରତର ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀ
୨୦୨୨
ଶ୍ରୀରାମଚନ୍ଦ୍ର ମିଶନ, ହାଇଦ୍ରାବାଦର ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଦାଜୀ ଉପାଖ୍ୟ କମଳେଶ ପଟେଲ
ଡିସେମ୍ବର ୨୦୨୨
*
ଶ୍ରୀ କାଶୀ ମହାପୀଠ, ବାରାଣସୀର ୧୦୦୮ ଜଗଦଗୁରୁ ଡକ୍ଟର ମଲ୍ଲିକାର୍ଜୁନ ବିଶ୍ୱାରାଧ୍ୟ ଶିବାଚାର୍ଯ୍ୟ ମହାସ୍ୱାମୀ
୨୦୨୩
ଶ୍ରୀ ସିଦ୍ଧଗିରୀ ସଂସ୍ଥାନ ମଠ, କଣେରୀ, କୋଲହାପୁରର ଅଦୃଶ୍ୟ କାଡସିଦ୍ଧେଶ୍ୱର ସ୍ୱାମୀ
୨୦୨୪
ଶ୍ରୀ ରାମଗିରୀ ଜୀ ମହାରାଜ, ପୀଠାଧୀଶ ଶ୍ରୀ କ୍ଷେତ୍ର ଗୋଦାବରୀ ଧାମ, ବେଟ ସାରଳା
୨୦୨୫
ଶ୍ରୀ ଅରବିନ୍ଦ ଜୀ ନେତାମ (ପୂର୍ବତନ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ମନ୍ତ୍ରୀ, ଭାରତ ସରକାର)
*୨୦୨୨ ମସିହାରେ ମେ ଓ ଡିସେମ୍ବର ମାସରେ ଦୁଇଥର ତୃତୀୟ ବର୍ଷ ବର୍ଗର ଆୟୋଜନ ହୋଇଥିଲା।
ଏହି ବର୍ଗଗୁଡ଼ିକରେ କ’ଣ ବିଶେଷ ହୁଏ?
· ସାମାଜିକ ସମରସତାର ଭାବ – ଏହି ସମୟରେ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ସ୍ଥାନରୁ ଜାତି ଓ ରଙ୍ଗରୂପରେ କୌଣସି ଭେଦଭାବ ବିନା ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନେ ଏକତ୍ରିତ ହୁଅନ୍ତି।
· ସାମୂହିକ ଭୋଜନ – ବର୍ଗରେ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ ଏକତ୍ର ଭୋଜନ କରନ୍ତି। ଏଥିରେ ମଧ୍ୟ କୌଣସି ଭେଦଭାବ ହୁଏ ନାହିଁ।
· ସାମୂହିକ ଜୀବନର ଭାବ – ଏକତ୍ର ରହିବା ଓ ବର୍ଗର ସମସ୍ତ ଗତିବିଧିରେ ଏକତ୍ର ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିବା।
· ଅଖିଳ ଭାରତୀୟ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ – ଏକ ବ୍ୟାପକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ପ୍ରାପ୍ତ ହୁଏ।
· ଅନୁଶାସନ ପ୍ରତି ସଚେତନତା – ଅନୁଶାସନ ପ୍ରତି ଜାଗରଣ ହୁଏ।
· ବିବିଧ ଜ୍ଞାନର ପରିଚୟ – ସଂଘର ଭୌଗୋଳିକ ରଚନା ଓ ସଂରଚନାର ପ୍ରତ୍ୟକ୍ଷ ଅନୁଭବ ହୁଏ।
· ସମାଜ ଓ ରାଷ୍ଟ୍ର ସମ୍ମୁଖରେ ଉପୁଜିଥିବା ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜର ସମାଧାନ – ଏହାର ବୋଧ ହୁଏ।
· କାର୍ଯ୍ୟକୁଶଳତା – ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କରେ କାର୍ଯ୍ୟକୁଶଳତାର ନିର୍ମାଣ ହୁଏ।
· ସଂଗଠନର ଭାବ – ସମସ୍ତଙ୍କ ପ୍ରତି ଆପଣାର ଭାବନା ଜାଗ୍ରତ ହୁଏ।
· ସ୍ୱାବଲମ୍ବନ – ବର୍ଗ ସମୟରେ ସମସ୍ତ ସ୍ୱୟଂସେବକ ନିଜେ ନିଜର କାର୍ଯ୍ୟ କରନ୍ତି, ଯାହାଦ୍ୱାରା ସେମାନଙ୍କରେ ସ୍ୱାବଲମ୍ବନର ଭାବ ଜାଗ୍ରତ ହୁଏ।
ସରସଂଘଚାଳକଙ୍କର ମୁଖ୍ୟ (ପୁରୁଣା) ବକ୍ତବ୍ୟ:
ମୋହନରାଓ ଭାଗବତ – “ଏହି ସମସ୍ତ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ କାହିଁକି ଚାଲୁଛି? କାରଣ ଭାରତ ମାତାଙ୍କର ଜୟ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ କରାଇବାକୁ ହେବ। କାହିଁକି କରାଇବାକୁ ହେବ? ଆମେ ବିଶ୍ୱ ବିଜେତା ହେବାକୁ ଚାହୁଁଛୁ କି? ନା, ଆମେ ବିଜେତା ହେବାର ଆକାଂକ୍ଷା ରଖୁନାହୁଁ। ଆମେ କାହାକୁ ଜିଣିବାକୁ ଚାହୁଁନାହିଁ। ଆମେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଯୋଡ଼ିବାକୁ ଚାହୁଁଛୁ। ସଂଘର କାର୍ଯ୍ୟ ମଧ୍ୟ କାହାକୁ ଜିଣିବା ପାଇଁ ଚାଲୁନାହିଁ, ଯୋଡ଼ିବା ପାଇଁ ଚାଲୁଛି। ଭାରତବର୍ଷ ମଧ୍ୟ ଆଦିକାଳରୁ ବିଶ୍ୱରେ ଜିଣୁଛି, ତାହା କାହାକୁ ଜିଣିବା ପାଇଁ ନୁହେଁ, ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଯୋଡ଼ିବା ପାଇଁ।” (ନାଗପୁର, ତୃତୀୟ ବର୍ଷ, ୬ ଜୁନ ୨୦୨୨)
ମୋହନରାଓ ଭାଗବତ – “ଆମର ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ ହୁଏ। ଦୁଇ-ତିନି ବର୍ଷ ସଂଘରେ ଆସୁଥିବା ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଚୟନିତ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କୁ ଏହି ବର୍ଗରେ ପ୍ରବେଶ ଦିଆଯାଏ। ପ୍ରତି ବର୍ଷ ହଜାର ହଜାର ସ୍ୱୟଂସେବକ ଏହି ବର୍ଗଗୁଡ଼ିକରେ ଆସନ୍ତି। ସେମାନଙ୍କର ହାରାହାରି ବୟସ ୩୦ ବର୍ଷ ହୋଇଥାଏ ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୯୦ ପ୍ରତିଶତ ୨୦ରୁ ୨୫ ବୟସ ଗୋଷ୍ଠୀର ହୋଇଥାନ୍ତି।” (ଲୋକସତ୍ତା-ଆଇଡ଼ିଆ ଏକ୍ସଚେଞ୍ଜ – ୨୨ ଅକ୍ଟୋବର ୨୦୧୨)
