ଅଯୋଧ୍ୟାର ରାମ ମନ୍ଦିର  ହିନ୍ଦୁ ଆସ୍ଥାର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରତୀକ। ଏହା ହେଉଛି ଭଗବାନ ରାମଙ୍କ ଜନ୍ମଭୂମି ଭାବେ ପରିଚିତ । ଏହି ସ୍ଥାନ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି ବିବାଦର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ଥିଲା। ଏହାର ସଂଘର୍ଷ, ଆଇନଗତ ଲଢ଼େଇ ଓ ଅନ୍ତିମରେ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ଏକ ଐତିହାସିକ ଯାତ୍ରା । ଯାହା ଭାରତୀୟ ସମାଜରେ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଇଛି। ଅଯୋଧ୍ୟା ହେଉଛି ଐତିହାସିକ ସହର, ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ଏକ ଅନନ୍ୟ ସ୍ଥାନ ରହିଛି। ଏହା ଭଗବାନ ରାମଙ୍କ ଜନ୍ମଭୂମି ଭାବେ ପରିଚିତ, ଶ୍ରୀରାମ ହେଉଛନ୍ତି ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପୁରୁଷୋତ୍ତମ। ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ରାମ ମନ୍ଦିର କେବଳ ଏକ ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥାନ ନୁହେଁ, ଏହା ହିନ୍ଦୁ ଆସ୍ଥାର ପ୍ରାଣକେନ୍ଦ୍ର  ।

ରାମ ମନ୍ଦିରର ଇତିହାସ

ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ରାମ ମନ୍ଦିରର ଇତିହାସ ଶତାବ୍ଦୀ ପୁରୁଣା। ହିନ୍ଦୁ ବିଶ୍ୱାସ ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ସ୍ଥାନ ହେଉଛି ଭଗବାନ ରାମଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ । ଯେଉଁଠାରେ ଶ୍ରୀରାମଙ୍କ ଏକ ପୂରାତନ ମନ୍ଦିର ଥିଲା। କିନ୍ତୁ ୧୬ମ ଶତାବ୍ଦୀରେ ମୋଗଲ ଶାସକ ବାବରଙ୍କ ସେନାପତି ମୀର ବାକି ଏହି ମନ୍ଦିର ଭାଙ୍ଗି ଦେଇଥିଲେ । ସେହି ସ୍ଥାନରେ ବାବ୍ରୀ ମସଜିଦ ନିର୍ମାଣ କରିଥିବା ଅଭିଯୋଗ ରହିଛି। ଏହା ପରଠାରୁ ଏହି ସ୍ଥାନ ହିନ୍ଦୁ ଓ ମୁସଲମାନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦର ମୂଳ କାରଣ ହୋଇଥିଲା।

ଦେଶ ସ୍ବାଧୀନ ପୂର୍ବରୁ ଏବଂ ପରେ ଏହି ବିବାଦ ବାରମ୍ବାର ସଂଘର୍ଷର ରୂପ ନେଇଥିଲା । ୧୯୪୯ରେ ବାବ୍ରୀ ମସଜିଦ ଭିତରେ ରାମଲାଲାଙ୍କ ମୂର୍ତ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହେବା ପରେ ବିବାଦ ଆହୁରି ଜଟିଳ ହୋଇଥିଲା। ହିନ୍ଦୁମାନେ ଦାବି କରିଥିଲେ ଯେ ଏହା ରାମଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନ, ଆଉ ମୁସଲମାନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଏହାକୁ ମସଜିଦ ଭାବେ ଦାବି କରିଥିଲେ। ଏହି ବିବାଦ ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ଚାଲିଥିଲା, ଯାହା ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ଉତ୍ତେଜନା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା।

ବାବ୍ରୀ ମସଜିଦ ଭାଙ୍ଗିବା ଓ ବିବାଦର ଉତ୍ତାପ

୧୯୮୦ ଦଶକରେ ରାମ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ବିଶ୍ୱ ହିନ୍ଦୁ ପରିଷଦ (ଭିଏଚପି) ଓ ଅନ୍ୟ ହିନ୍ଦୁ ସଂଗଠନମାନେ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ନେତୃତ୍ୱ ଦେଇଥିଲେ। ୧୯୯୨ ଡିସେମ୍ବର ୬ରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଲୋକ ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ଜମା ହୋଇଥିଲେ । ପରେ ଏହି ଭିଡ଼ ବାବ୍ରୀ ମସଜିଦ ଭାଙ୍ଗି ଦେଇଥିଲେ। ଏହି ଘଟଣା ଦେଶରେ ବ୍ୟାପକ ହିଂସା ଓ ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ଦଙ୍ଗା ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ।  ଯାହା ଭାରତର ଇତିହାସରେ ଏକ ଦୁଃଖଦ ଅଧ୍ୟାୟ ହୋଇ ରହିଛି।

ଏହା ପରେ ମନ୍ଦିର-ମସଜିଦ ବିବାଦ ଆହୁରି ଜୋର ଧରିଥିଲା। ଉଭୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ଏହି ସ୍ଥାନ ଉପରେ ନିଜର ଦାବି ଜାରି ରଖିଥିଲେ। ଏହି ମାମଲା ଦୀର୍ଘ ବର୍ଷ ଧରି କୋର୍ଟରେ ଚାଲିଥିଲା, ଯାହା ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ଜଟିଳ ଆଇନଗତ ବିବାଦ ମଧ୍ୟରୁ ଗୋଟିଏ ହୋଇଥିଲା।

ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ଐତିହାସିକ ରାୟ

ଅଯୋଧ୍ୟା ବିବାଦର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଭାରତର ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ୨୦୧୯ ନଭେମ୍ବର ୯ରେ ଏକ ଐତିହାସିକ ରାୟ ଦେଇଥିଲେ। ମୁଖ୍ୟ ବିଚାରପତି ରଞ୍ଜନ ଗୋଗୋଇଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଗଠିତ ପାଞ୍ଚ ଜଣିଆ ବେଞ୍ଚ ଏହି ମାମଲାର ଶୁଣାଣି କରିଥିଲେ । ରାୟରେ କୋର୍ଟ କହିଥିଲେ ଯେ ବିବାଦୀୟ ୨.୭୭ ଏକର ଜମି ରାମ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ହିନ୍ଦୁ ପକ୍ଷକୁ ଦିଆଯିବ। ମୁସଲମାନ ସମ୍ପ୍ରଦାୟଙ୍କୁ ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ଅନ୍ୟ ଏକ ସ୍ଥାନରେ ୫ ଏକର ଜମି ମସଜିଦ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ। ରାମ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଏକ ଟ୍ରଷ୍ଟ ଗଠନ କରାଯିବ, ଯାହା ସରକାରଙ୍କ ତତ୍ତ୍ୱାବଧାନରେ କାମ କରିବ। ଏହି ରାୟ ଦେଶରେ ଶାନ୍ତି ଓ ସମ୍ପ୍ରୀତି ବଜାୟ ରଖିବା ପାଇଁ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ଥିଲା। ଏହା ଉଭୟ ସମ୍ପ୍ରଦାୟଙ୍କ ଦାବିକୁ ସମ୍ମାନ ଦେବା ସହ ବିବାଦର ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସମାଧାନ କରିଥିଲା।

ରାମ ମନ୍ଦିରର ନିର୍ମାଣ

ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ରାୟ ପରେ, ୨୦୨୦ ଫେବୃଆରୀରେ ଶ୍ରୀ ରାମ ଜନ୍ମଭୂମି ତୀର୍ଥ କ୍ଷେତ୍ର ଟ୍ରଷ୍ଟ ଗଠନ କରାଗଲା। ୨୦୨୦ ଅଗଷ୍ଟ ୫ରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ରାମ ମନ୍ଦିରର ଭୂମିପୂଜନ କରିଥିଲେ। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଦେଶରେ ଏକ ଐତିହାସିକ ମୁହୂର୍ତ୍ତ ଭାବେ ପାଳିତ ହୋଇଥିଲା।

ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ନାଗର ଶୈଳୀରେ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ପୁରାତନ ଭାରତୀୟ ସ୍ଥାପତ୍ୟର ଏକ ଉଦାହରଣ। ଏହାର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରୁ ଲକ୍ଷାଧିକ ଲୋକେ ଦାନ ଦେଇଥିଲେ। ପ୍ରାୟ ୩୨୦୦ କୋଟି ଟଙ୍କାରେ ନିର୍ମିତ ଏହି ମନ୍ଦିର ୨୦୨୪ ଜାନୁଆରୀ ୨୨ରେ ଲୋକାର୍ପଣ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଦିନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ରାମଲାଲାଙ୍କ ପ୍ରାଣ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଥିଲେ, ଯାହା ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଭକ୍ତଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଆନନ୍ଦର ମୁହୂର୍ତ୍ତ ଥିଲା।

ରାମ ମନ୍ଦିର କେବଳ ଏକ ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥାନ ନୁହେଁ, ଏହା ହିନ୍ଦୁ ଆସ୍ଥା ଓ ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିର ଏକ ପ୍ରତୀକ। ଏହା ଶତାବ୍ଦୀର ସଂଘର୍ଷ ଓ ଆଇନଗତ ଲଢ଼େଇର ସଫଳତାର ଚିହ୍ନ। ଏହା ସହିତ, ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ଧାର୍ମିକ ପର୍ଯ୍ୟଟନକୁ ବଢ଼ାଇଛି, ଯାହା ସ୍ଥାନୀୟ ଅର୍ଥନୀତିକୁ ମଜବୁତ କରୁଛି।

ଅଯୋଧ୍ୟାର ରାମ ମନ୍ଦିର ବିବାଦ ଭାରତର ଇତିହାସରେ ଏକ ଜଟିଳ ଅଧ୍ୟାୟ ଥିଲା, ଯାହା ସଂଘର୍ଷ, ହିଂସା ଓ ଆଇନଗତ ଲଢ଼େଇରେ ଭରା ଥିଲା। ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ରାୟ ଏହି ବିବାଦର ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ସମାଧାନ କରି ଏକ ନୂଆ ଅଧ୍ୟାୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା। ରାମ ମନ୍ଦିରର ନିର୍ମାଣ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ଆସ୍ଥାର ଜୟ ହେବା ସହ ଭାରତରେ ଏକତା ଓ ସମ୍ପ୍ରୀତିର ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇଛି। ଏହା ଭଗବାନ ରାମଙ୍କ ଆଦର୍ଶକୁ ପୁଣିଥରେ ଜାଗ୍ରତ କରି ଦେଶବାସୀଙ୍କୁ ଏକଜୁଟ ହେବାକୁ ପ୍ରେରଣା ଦେଉଛି।

ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ରାମ ମନ୍ଦିର: ହିନ୍ଦୁ ଆସ୍ଥାର ପ୍ରାଣକେନ୍ଦ୍ର

ରାମ ମନ୍ଦିରର ଇତିହାସ ଶତାବ୍ଦୀ ପୁରୁଣା ଏବଂ ଏହା ଭାରତର ଧାର୍ମିକ, ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ଇତିହାସର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଧ୍ୟାୟ। ରାମ ମନ୍ଦିର ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଆସ୍ଥାର ଏକ ମୁଖ୍ୟ କେନ୍ଦ୍ର। ଭଗବାନ ରାମଙ୍କୁ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ବିଷ୍ଣୁଙ୍କ ସପ୍ତମ ଅବତାର ଭାବେ ଗଣାଯାଏ। ରାମାୟଣରେ ତାଙ୍କର ଜୀବନ, ନୀତି, ଧର୍ମ ଓ ନ୍ୟାୟ ପାଇଁ ସଂଘର୍ଷ ମାନବଜାତିକୁ ଆଦର୍ଶ ପାଲଟିଛି। ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ରାମ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ବିଜୟ ଭାବେ ବିବେଚିତ ହୋଇଛି, ଯାହା ଶତାବ୍ଦୀର ସଂଘର୍ଷ ପରେ ସମ୍ପନ୍ନ ହୋଇଛି।

ମନ୍ଦିରର ନାଗର ଶୈଳୀରେ ନିର୍ମିତ ସ୍ଥାପତ୍ୟ ଏବଂ ଏହାର ଭବ୍ୟତା ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ଭକ୍ତଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରୁଛି। ଏହା କେବଳ ଏକ ପୂଜାସ୍ଥଳୀ ନୁହେଁ, ଏହା ହିନ୍ଦୁ ସଂସ୍କୃତିର ଐତିହ୍ୟ ଓ ଗୌରବର ପ୍ରତୀକ। ରାମଲାଲାଙ୍କ ଦର୍ଶନ ପାଇଁ ଦେଶ-ବିଦେଶରୁ ଭକ୍ତମାନେ ଅଯୋଧ୍ୟା ଆସୁଛନ୍ତି, ଯାହା ଏହି ସ୍ଥାନର ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ଗୁରୁତ୍ୱକୁ ଆହୁରି ବଢ଼ାଇଛି।

ଭଗବାନ ରାମ କେବଳ ହିନ୍ଦୁ ଧର୍ମରେ ଏକ ଆଦର୍ଶ ଚରିତ୍ର ନୁହନ୍ତି, ସେ ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତିରେ ଏକତା ଓ ନୈତିକତାର ପ୍ରତୀକ। ରାମାୟଣରେ ରାମଙ୍କ ଜୀବନ ମାନବତା, ସତ୍ୟ, ଧର୍ମ ଓ ସମାଜର ସମସ୍ତ ବର୍ଗଙ୍କୁ ଏକତ୍ରିତ କରିବାର ଆଦର୍ଶ ଦେଖାଏ। ତାଙ୍କର ରାଜତ୍ୱ, ଯାହାକୁ ‘ରାମରାଜ୍ୟ’ କୁହାଯାଏ, ନ୍ୟାୟ, ସମାନତା ଓ ସମୃଦ୍ଧିର ଏକ ଆଦର୍ଶ ରାଷ୍ଟ୍ରର ପ୍ରତିଚ୍ଛବି।

ରାମ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ଭାରତରେ ଏକତାର ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇଛି। ଏହାର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଦେଶର ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରାନ୍ତରୁ ସମସ୍ତ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଲୋକେ ସହଯୋଗ କରିଛନ୍ତି। ମନ୍ଦିର ଟ୍ରଷ୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଲକ୍ଷାଧିକ ଦାନକାରୀ ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି, ଯାହା ରାମଙ୍କ ଆଦର୍ଶକୁ ସମାଜରେ ଏକତା ଓ ଭାଇଚାରାର ପ୍ରତୀକ ଭାବେ ସ୍ଥାପନ କରିଛି।

ସାମାଜିକ ଓ ସାଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରଭାବ

ରାମ ମନ୍ଦିର ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ଧାର୍ମିକ ପର୍ଯ୍ୟଟନକୁ ବଢ଼ାଇଛି, ଯାହା ସ୍ଥାନୀୟ ଅର୍ଥନୀତିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରୁଛି। ଏହା ସହିତ, ଏହା ଭାରତୀୟ ସଂସ୍କୃତି ଓ ଐତିହ୍ୟକୁ ବିଶ୍ୱ ମଞ୍ଚରେ ପହଞ୍ଚାଇଛି। ରାମାୟଣର ବାର୍ତ୍ତା ଓ ରାମଙ୍କ ଆଦର୍ଶ ଆଜିମଧ୍ୟ ଯୁବପୀଢ଼ିଙ୍କୁ ନୈତିକତା ଓ ସମାଜ ସେବା ପାଇଁ ପ୍ରେରଣା ଦେଉଛି।

ଅଯୋଧ୍ୟାର ରାମ ମନ୍ଦିର କେବଳ ଏକ ଧାର୍ମିକ ସ୍ଥାନ ନୁହେଁ, ଏହା ଭାରତର ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଆଧ୍ୟାତ୍ମିକ ପରିଚୟର ଏକ ଅଂଶ। ଏହା ହିନ୍ଦୁ ଆସ୍ଥାର ପ୍ରାଣକେନ୍ଦ୍ର ହେବା ସହ ଭାଇଚାରା, ଏକତା ଓ ନ୍ୟାୟର ପ୍ରତୀକ ଭଗବାନ ରାମଙ୍କ ଆଦର୍ଶକୁ ପୁଣିଥରେ ଜାଗ୍ରତ କରିଛି। ଏହି ମନ୍ଦିର ଭାରତର ଇତିହାସ, ସଂଘର୍ଷ ଓ ଏକତାର ଏକ ଜୀବନ୍ତ ସାକ୍ଷୀ ଭାବେ ରହିବ।