ଡକ୍ଟର କେଶବ ବଳିରାମ ହେଡ଼ଗେୱାର ହେଉଛନ୍ତି ଯିଏ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ୱୟଂସେବକ ସଂଘ (RSS) ର ସଂସ୍ଥାପକ । ସେ  ଜଣେ ବିଶିଷ୍ଟ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ନେତା ଓ ସମାଜ ସଂସ୍କାରକ  ଥିଲେ। ତାଙ୍କ ଜୀବନ ଓ କାର୍ଯ୍ୟ ଭାରତୀୟ ସମାଜ ଓ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟତାବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଉପରେ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଇଛି।

ଡକ୍ଟର ହେଡ଼ଗେୱାର ୧୮୮୯ ମସିହା ଏପ୍ରିଲ୍ ୧ ତାରିଖରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ନାଗପୁରରେ ଏକ ମରାଠୀ ବ୍ରାହ୍ମଣ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। ତାଙ୍କ ପିତା ବଳିରାମ ପନ୍ତ ହେଡ଼ଗେୱାର ଓ ମାତା ରେବତୀ ବାଈ ଧାର୍ମିକ ଓ ସଂସ୍କୃତିପ୍ରିୟ ଥିଲେ। କେଶବ ଛୋଟ ବୟସରୁ ହିଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ବୁଦ୍ଧିମାନ ଓ ଦେଶଭକ୍ତିରେ ଉଦ୍ଦୀପ୍ତ ଥିଲେ। ସେ ନାଗପୁରର ନୀଳ ସିଟି ସ୍କୁଲରେ ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ।

୧୯୦୨ ମସିହାରେ, ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ବୟସ ୧୩ ବର୍ଷ ଥିଲା, ତାଙ୍କ ପିତା ଓ ମାତା ପ୍ଲେଗ୍ ରୋଗରେ ପ୍ରାଣ ହରାଇଥିଲେ। ଏହି ଦୁଃଖଦ ଘଟଣା ତାଙ୍କ ଜୀବନରେ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସେ ନିଜର ଦୃଢ଼ତା ଓ ସଂକଳ୍ପ ବଳରେ ଆଗକୁ ବଢ଼ିଥିଲେ। ୧୯୦୨ ମସିହାରେ ରାଣୀ ଭିକ୍ଟୋରିଆଙ୍କ ଜନ୍ମଦିନ ଉତ୍ସବରେ ସେ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ବିଦ୍ରୋହ କରିଥିଲେ ଏବଂ “ବନ୍ଦେ ମାତରମ୍” ସ୍ଲୋଗାନ ଦେଇ ବିଦ୍ୟାଳୟରୁ ବହିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲେ। ତାଙ୍କ ବଡ଼ ଭାଇମାନେ ତାଙ୍କୁ ପାଳିଥିଲେ ଏବଂ ସେ ନାଗପୁରରେ ମାଟ୍ରିକ୍ ପାସ୍ କରିଥିଲେ।

୧୯୦୭ ମସିହାରେ କଲିକତା ମେଡ଼ିକାଲ କଲେଜରେ  ଡାକ୍ତରୀ ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ। କଲିକତାରେ ଥିବା ସମୟରେ ସେ ବିପ୍ଳବୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ସହ ଜଡ଼ିତ ହୋଇଥିଲେ ।  ଅନୁଶୀଳନ ସମିତି ନାମକ ଗୁପ୍ତ ସଂଗଠନର ସଦସ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ। ଏହି ସମିତି ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ବିରୋଧରେ ସଶସ୍ତ୍ର ସଂଗ୍ରାମ କରୁଥିଲା। ସେ ବିପ୍ଳବୀ ନେତା ଶ୍ୟାମ ସୁନ୍ଦର ଚକ୍ରବର୍ତୀଙ୍କ ସହ ଘନିଷ୍ଠ ଭାବେ କାମ କରିଥିଲେ।

କଲିକତାରେ ତାଙ୍କ ଡାକ୍ତରୀ ଶିକ୍ଷା ସମାପ୍ତ କରିବା ପରେ ୧୯୧୫ ମସିହାରେ ସେ ନାଗପୁର ଫେରିଥିଲେ। ଡାକ୍ତାର ହେବା ସତ୍ତ୍ୱେ ସେ ଚିକିତ୍ସା ପେଷାକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସମୟ ଗ୍ରହଣ ନ କରି ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ଓ ସାମାଜିକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିଜକୁ ସମର୍ପିତ କରିଥିଲେ। ସେ ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ସହ ଜଡ଼ିତ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ୧୯୨୦ ମସିହାରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଅସହଯୋଗ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ସକ୍ରିୟ ଭାଗ ନେଇଥିଲେ। ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନ ସମୟରେ ସେ ଜେଲ୍ ମଧ୍ୟ ଯାଇଥିଲେ।

ଡକ୍ଟର ହେଡ଼ଗେୱାର ଭାରତୀୟ ସମାଜରେ ଏକତା ଓ ସଂଗଠନର ଅଭାବ ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ। ସେ ମନେ କରୁଥିଲେ ଯେ ଭାରତୀୟ ସମାଜକୁ ଏକ ସଂଗଠିତ ଶକ୍ତି ଭାବେ ଗଢ଼ି ତୋଳିବା ପାଇଁ ଏକ ସ୍ୱାଧୀନ ସଂଗଠନର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି। ଏହି ଚିନ୍ତାରୁ ୧୯୨୫ ମସିହା ବିଜୟାଦଶମୀ (ଦଶହରା) ଦିନ ସେ ନାଗପୁରରେ ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ୱୟଂସେବକ ସଂଘର ସ୍ଥାପନା କରିଥିଲେ। ପ୍ରାରମ୍ଭରେ ଏହା ଏକ ଛୋଟ ସଂଗଠନ ଥିଲା । ମାତ୍ର କିଛି ଯୁବକ ସ୍ୱୟଂସେବକ ଭାବେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ। ପ୍ରଥମ ଶାଖା ୧୯୨୬ ମସିହା ମେ ୨୮ ତାରିଖରେ ନାଗପୁରର ମୋହିତେୱାଡ଼ା ପଡ଼ିଆରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ୧୯୨୬ ମସିହା ଏପ୍ରିଲ୍ ୧୭ରେ ତାଙ୍କ ଘରେ ଏକ ବୈଠକରେ ସଂଘର ନାମ “ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ୱୟଂସେବକ ସଂଘ” ରଖାଯାଇଥିଲା।

ସଂଘର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ହିନ୍ଦୁ ସମାଜକୁ ସଂଗଠିତ କରିବା ଏବଂ ଜାତୀୟ ଚରିତ୍ର ଗଠନ କରିବା। ଡକ୍ଟର ହେଡ଼ଗେୱାର ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କୁ ଶାରୀରିକ, ବୌଦ୍ଧିକ ଓ ନୈତିକ ଭାବେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରିବା ପାଇଁ ସଂଘ ଶାଖା ଓ ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ ଭଳି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ। ସେ ସଂଘକୁ ରାଜନୈତିକ ଦଳଠାରୁ ଦୂରେଇ ରଖି ଏହାକୁ ଏକ ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ସାମାଜିକ ସଂଗଠନ ଭାବେ ଗଢ଼ି ତୋଳିଥିଲେ।

ଡକ୍ଟର ହେଡ଼ଗେୱାର ୧୯୨୫ ମସିହାରୁ ୧୯୪୦ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସଂଘର ସରସଂଘଚାଳକ (ମୁଖ୍ୟ) ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ। ଏହି ୧୫ ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ସେ ସଂଘକୁ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରୁ ବାହାରକୁ ବିସ୍ତାର କରି ସାରା ଭାରତରେ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ସଂଗଠନ ଭାବେ ଗଢ଼ି ତୋଳିଥିଲେ। ସେ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କୁ ସମାଜ ସେବା, ଶିକ୍ଷା ଓ ଜାତୀୟତାବାଦୀ ଆଦର୍ଶ ସହ ଜଡ଼ିତ କରିଥିଲେ। ସେ ସଂଘର ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଭାବେ ଏକତା, ଶୃଙ୍ଖଳା ଓ ସେବାକୁ ପ୍ରାଧାନ୍ୟ ଦେଇଥିଲେ।

ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ

ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ୱୟଂସେବକ ସଂଘ ହେଉଛି  ଭାରତର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସାମାଜିକ-ସାଂସ୍କୃତିକ ସଂଗଠନ ।  ଏହି ସଂଗଠନର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ହିନ୍ଦୁ ସଂସ୍କୃତି ଓ ଜାତୀୟତାବାଦକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ।  ସମାଜରେ ଏକତା, ଶୃଙ୍ଖଳା ଓ ସେବା ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି କରିବା। ଏହାର ଏକ ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ହେଉଛି “ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ,” ଯାହା ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କୁ ଶାରୀରିକ, ବୌଦ୍ଧିକ ଓ ଆଦର୍ଶଗତ ଭାବେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାଏ। ଏହି ଲେଖାରେ ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗର ମହତ୍ତ୍ୱ, କାର୍ଯ୍ୟପ୍ରଣାଳୀ ଏବଂ ଏହାର ସାମାଜିକ ପ୍ରଭାବ ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରାଯିବ।

ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ କ’ଣ?

ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ ହେଉଛି ଏକ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଶିବିର । ଯେଉଁଠାରେ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ ସଂଘର ଆଦର୍ଶ, ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଏବଂ ସଂଗଠନ କୌଶଳ ସମ୍ପର୍କରେ ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ କରନ୍ତି। ଏହା ସାଧାରଣତଃ ୭ ଦିନରୁ ୨୫ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିଥାଏ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ତରରେ ଆୟୋଜିତ ହୋଇଥାଏ, ଯେପରି ପ୍ରାଥମିକ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ (୭ ଦିନ), ପ୍ରଥମ ବର୍ଷ (୧୫-୨୦ ଦିନ), ଦ୍ୱିତୀୟ ବର୍ଷ (୨୦ ଦିନ) ଏବଂ ତୃତୀୟ ବର୍ଷ (୨୫ ଦିନ, ନାଗପୁରରେ)। ଏହି ଶିବିରର ମୁଖ୍ୟ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କୁ ଜାତୀୟ ସେବା ଓ ସମାଜ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବା  ।  ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ନେତୃତ୍ୱ ଗୁଣ ବିକଶିତ କରିବା।

ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ

ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ ଏକ ଶୃଙ୍ଖଳିତ କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀ ଅନୁସାରେ ଚାଲିଥାଏ ।  ଯେଉଁଥିରେ ଶାରୀରିକ, ବୌଦ୍ଧିକ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ସାମିଲ ହୋଇଥାଏ।  କାର୍ଯ୍ୟସୂଚୀ ସକାଳ ୫ ଟାରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ରାତି ୧୦ ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିଥାଏ। ସକାଳୁ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ ଭଗବା ଧ୍ୱଜ ଉତ୍ତୋଳନ ଓ ସଂଘ ପ୍ରାର୍ଥନା ସହ ଦିନ ଆରମ୍ଭ କରନ୍ତି। ଏହା ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ଦେଶଭକ୍ତି ଓ ଏକତାର ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ। ସକାଳୁଆ ସମୟ ଶାରୀରିକ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୋଇଥାଏ। ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ ଖୋଲା ପଡ଼ିଆରେ ଯୋଗାସନ, ସୂର୍ଯ୍ୟ ନମସ୍କାର, ଡ୍ରିଲ୍ ଏବଂ ନିୟୁଦ୍ଧ ଅଭ୍ୟାସ କରନ୍ତି।

ଏହା ସେମାନଙ୍କ ଶାରୀରିକ କ୍ଷମତା ବୃଦ୍ଧି କରିବା ସହ ସେମାନଙ୍କୁ ଶୃଙ୍ଖଳା ଓ ସହନଶୀଳତା ଶିଖାଏ । ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ସ୍ୱୟଂସେବକ ସଂଘ (RSS) ଭାରତର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ସାମାଜିକ-ସାଂସ୍କୃତିକ ସଂଗଠନ, ଯାହା ୧୯୨୫ ମସିହାରେ ଡକ୍ଟର କେଶବ ବଳିରାମ ହେଡ଼ଗେୱାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହାର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ହିନ୍ଦୁ ସଂସ୍କୃତି ଓ ଜାତୀୟତାବାଦକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଏବଂ ସମାଜରେ ଏକତା, ଶୃଙ୍ଖଳା ଓ ସେବା ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି କରିବା। ଏହାର ଏକ ମୁଖ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ହେଉଛି “ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ,” ଯାହା ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କୁ ଶାରୀରିକ, ବୌଦ୍ଧିକ ଓ ଆଦର୍ଶଗତ ଭାବେ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାଏ।

ଦିନର ଏକ ଅଂଶ ବୌଦ୍ଧିକ ଆଲୋଚନା ପାଇଁ ରଖାଯାଇଥାଏ। ଏହି ସତ୍ରରେ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇ ହିନ୍ଦୁ ସଂସ୍କୃତି, ଜାତୀୟତାବାଦ, ସଂଘର ଦର୍ଶନ ଏବଂ ସାମାଜିକ ସମସ୍ୟା ଯେପରି ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ଓ ସାମାଜିକ ଅସମାନତା ଉପରେ ଆଲୋଚନା କରନ୍ତି। ଏହା ସେମାନଙ୍କ ବୌଦ୍ଧିକ ବିକାଶ ଘଟାଇବା ସହ ସେମାନଙ୍କୁ ସମାଜର ବିଭିନ୍ନ ସମସ୍ୟା ସମ୍ପର୍କରେ ସଚେତନ କରିଥାଏ। ଏହି ସତ୍ରରେ ସଂଘର ବରିଷ୍ଠ ନେତାମାନେ ବିଭିନ୍ନ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ କରିଥାନ୍ତି।

ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମଧ୍ୟ ଏହି ଶିବିରର ଏକ ଅବିଚ୍ଛେଦ୍ୟ ଅଂଶ। ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ ସଂଘ ଗୀତ ଗାନ କରନ୍ତି । ଦେଶଭକ୍ତିମୂଳକ ନାଟକ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରନ୍ତି ।  ସାଂସ୍କୃତିକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଭାଗ ନିଅନ୍ତି। ଏହା ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସାଂସ୍କୃତିକ ଚେତନା ଜାଗ୍ରତ କରିବା ସହ ସଂଘର ଆଦର୍ଶକୁ ପ୍ରକାଶ କରିଥାଏ। ଏହା ସହ ସମସ୍ତ ସ୍ୱୟଂସେବକ ଏକତ୍ର ବସି ଭୋଜନ କରନ୍ତି, ଯାହା ସମାଜରେ ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ଦୂର କରି ଭାଇଚାରା ଓ ସମାନତାର ଭାବନା ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ।

ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗର ସାମାଜିକ ପ୍ରଭାବ

ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କୁ କେବଳ ଶାରୀରିକ ଓ ବୌଦ୍ଧିକ ଭାବେ ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରିବା ସହ ସେମାନଙ୍କୁ ସମାଜ ସେବା ଓ ଜାତୀୟ କଲ୍ୟାଣ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିଥାଏ। ଏହି ଶିବିରରୁ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ ଶୃଙ୍ଖଳା, ସଂଗଠନ କୌଶଳ ଏବଂ ନେତୃତ୍ୱ ଗୁଣ ଶିଖିଥାନ୍ତି । ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ସମାଜରେ ଦାୟିତ୍ୱବାନ ନାଗରିକ ଭାବେ ଗଢ଼ି ତୋଳେ। ଏହା ସହ ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ସାମାଜିକ ସଚେତନତା ଜାଗ୍ରତ କରିଥାଏ, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ସମାଜରେ ଏକତା ଓ ସଂସ୍କୃତି ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ପ୍ରେରଣା ଯୋଗାଇଥାଏ ।

ଏହି ଶିବିର ସମାଜରେ ଅସ୍ପୃଶ୍ୟତା ଦୂର କରିବାରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାଏ। ସମସ୍ତ ସ୍ୱୟଂସେବକ ଏକତ୍ର ଭୋଜନ କରିବା ଏବଂ ଏକତା ସହ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବା ଦ୍ୱାରା ସାମାଜିକ ସମାନତାର ଏକ ଉଦାହରଣ ସ୍ଥାପନ କରିଥାନ୍ତି। ଏହା ସହ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ ସମାଜ ସେବା କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ଭାଗ ନେଇ ଗରିବ ଓ ଅବହେଳିତ ଲୋକଙ୍କ ସେବା କରିବାକୁ ଶିଖନ୍ତି। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ପ୍ରାକୃତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ସମୟରେ ସଂଘ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ ସେବା କାର୍ଯ୍ୟରେ ଅଗ୍ରଣୀ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥାନ୍ତି। କୋଭିଡ ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ସ୍ବୟଂସେବକମାନେ ସେବା କରି ପ୍ରଶଂସିତ ହୋଇଛନ୍ତି ।

ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗର ମୂଲ୍ୟବୋଧ

ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କୁ କେବଳ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଦେଇ ନଥାଏ, ବରଂ ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ନୈତିକ ମୂଲ୍ୟବୋଧ ସ୍ଥାପନ କରିଥାଏ। ଏହା ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କୁ ସତ୍ୟ, ଅହିଂସା, ସେବା ଏବଂ ଦେଶଭକ୍ତିର ମୂଲ୍ୟବୋଧ ଶିଖାଇଥାଏ। ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ ଏହି ଶିବିରରୁ ଏକ ନୂତନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ପାଇଥାନ୍ତି, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ସମାଜରେ ଏକ ସକାରାତ୍ମକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆଣିବା ପାଇଁ ପ୍ରେରିତ କରିଥାଏ। ଏହା ସହ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ ସଂଘର ଆଦର୍ଶ ଅନୁସାରେ ସମାଜରେ ଏକତା, ସଂସ୍କୃତି ସଂରକ୍ଷଣ ଏବଂ ଜାତୀୟ ସେବା ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ ପ୍ରତିବଦ୍ଧ ହୋଇଥାନ୍ତି।

ସମାପନ ସମାରୋହ

ସଂଘ ଶିକ୍ଷା ବର୍ଗର ଶେଷ ଦିନ ଏକ ଭବ୍ୟ ସମାପନ ସମାରୋହ ଆୟୋଜିତ ହୋଇଥାଏ। ଏହି ଅବସରରେ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନେ ପଥ ସଞ୍ଚଳନ (ରୁଟ୍ ମାର୍ଚ୍) କରନ୍ତି, ଯାହା ସଂଘର ଶୃଙ୍ଖଳା ଓ ଐକ୍ୟକୁ ପ୍ରଦର୍ଶିତ କରିଥାଏ। ଏହା ସହ ସାଂସ୍କୃତିକ ପ୍ରଦର୍ଶନ । ଶାରୀରିକ କ୍ଷମତାର ପ୍ରଦର୍ଶନ ଏବଂ ଅତିଥିଙ୍କ ଭାଷଣ ହୋଇଥାଏ। ଏହି ସମାରୋହ ସ୍ୱୟଂସେବକମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ଅବିସ୍ମରଣୀୟ ଅନୁଭବ ହୋଇଥାଏ, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ସଂଘର ଆଦର୍ଶ ଅନୁସାରେ ଜୀବନ ଯାପନ କରିବାକୁ ପ୍ରେରଣା ସୃଷ୍ଟି କରିଥାଏ ।