ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମୋହନ ଚରଣ ମାଝୀ ମିଶନ ଶକ୍ତିକୁ ଓଡ଼ିଶାର ମହିଳା ସଶକ୍ତିକରଣରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ମହିଳା ଉଦ୍ୟୋଗୀମାନଙ୍କୁ ନୂତନ ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରି ଆତ୍ମନିର୍ଭର କରିବା ନିମନ୍ତେ ବ୍ୟାପକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ସରକାର ଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ସେ କହିଛନ୍ତି ।  ଆଗାମୀ ୫ ବର୍ଷରେ ୫ ଲକ୍ଷ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି/ଜନଜାତି ମହିଳା ଉଦ୍ୟୋଗୀଙ୍କୁ ₹୨ କୋଟି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ଯୋଗାଇ ଦିଆଯିବ, ଯାହା ମିଶନ ଶକ୍ତିର ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ଆହୁରି ସୁଦୃଢ଼ କରିବ ବୋଲି ସେ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛନ୍ତି।

ମୋହନ ମାଝୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ମିଶନ ଶକ୍ତିର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ଆହୁରି ବିସ୍ତାର କରିବା ଏବଂ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ଆର୍ଥିକ ଓ ସାମାଜିକ ସମର୍ଥନ ପ୍ରଦାନ କରିବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ପ୍ରତିବଦ୍ଧ। ତାଙ୍କର ଏହି ମତାମତ ମିଶନ ଶକ୍ତିର ମାଧ୍ୟମରେ ଓଡ଼ିଶାର ଅର୍ଥନୀତି ଓ ସାମାଜିକ ବିକାଶରେ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟ ଭୂମିକା ପ୍ରଦାନ କରିବାରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇଛି।

ଉପ-ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ତଥା ମିଶନ ଶକ୍ତି ବିଭାଗର ମନ୍ତ୍ରୀ ପ୍ରଭାତୀ ପରିଡ଼ା ମିଶନ ଶକ୍ତିକୁ ଓଡ଼ିଶାର ବିକାଶରେ ଏକ “ମାଇକ୍ରୋ ସରକାର” ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ୨୦୨୪ ଜୁନ ୧୭ରେ ମିଶନ ଶକ୍ତି ଭବନରେ ଏକ ସମୀକ୍ଷା ବୈଠକରେ ସେ କହିଥିଲେ “ମିଶନ ଶକ୍ତି ଯଦି ଠିକ୍ ଜାଗାରେ ପହଞ୍ଚେ, ତେବେ ବିକଶିତ ଓଡ଼ିଶାର ସ୍ୱରୂପ ହିଁ ହେବ। ଓଡ଼ିଶାର ଅର୍ଥନୀତି, ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତି, ମହିଳାଙ୍କ ଅବସ୍ଥିତିର ଦ୍ରୁତଗତିରେ ବିକାଶ ହେବ ।”

ପ୍ରଭାତୀ ପରିଡ଼ା ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପରେ ମିଶନ ଶକ୍ତି ବିଭାଗର ବାରମ୍ବାର ସମୀକ୍ଷା କରୁଛନ୍ତି । ସେ ମିଶନ ଶକ୍ତିର କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ଆହୁରି ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଓ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ସୁଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରିବା ଉପରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଉଛନ୍ତି। ତାଙ୍କର ଲକ୍ଷ୍ୟ ହେଉଛି ମିଶନ ଶକ୍ତି ମାଧ୍ୟମରେ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ଓ ସାମାଜିକ ସଶକ୍ତିକରଣ ପ୍ରଦାନ କରି ଓଡ଼ିଶାର ସାମଗ୍ରିକ ବିକାଶ ସୁନିଶ୍ଚିତ  କରାଯାଇପାରିବ। ତାଙ୍କର ଏହି ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ମିଶନ ଶକ୍ତିକୁ ରାଜ୍ୟର ଅର୍ଥନୀତି ଓ ସମାଜର ମୁଖ୍ୟ ଚାଳକ ଶକ୍ତି ଭାବେ ସ୍ଥାପନ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି।

ମୋହନ ଚରଣ ମାଝୀ ମିଶନ ଶକ୍ତିକୁ ମହିଳା ଉଦ୍ୟୋଗୀଙ୍କ ପାଇଁ ନୂତନ ସୁଯୋଗ ଓ ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା ମାଧ୍ୟମରେ ବିକଶିତ ଓଡ଼ିଶା ଗଠନରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ଭାବେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛନ୍ତି। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ପ୍ରଭାତୀ ପରିଡ଼ା ଏହାକୁ ଏକ “ମାଇକ୍ରୋ ସରକାର” ଭାବେ ଦେଖୁଛନ୍ତି, ଯାହା ଓଡ଼ିଶାର ଅର୍ଥନୀତି ଓ ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତିକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିବ। ତେବେ ମିଶନ ଶକ୍ତି ମାଧ୍ୟମରେ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ସଶକ୍ତ କରି ରାଜ୍ୟର ସାମଗ୍ରିକ ବିକାଶ ପାଇଁ ଏକ ଦୃଢ଼ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି।

କହିବା ବାହୁଲ୍ୟ ଯେ ଓଡ଼ିଶା, ଭାରତର ଏକ ସମୃଦ୍ଧ ସାଂସ୍କୃତିକ ଓ ଐତିହାସିକ ରାଜ୍ୟ ।  ମହିଳା ସଶକ୍ତିକରଣ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଏକ ନୂତନ ମାନଦଣ୍ଡ ସ୍ଥାପନ କରିଛି ଓଡ଼ିଶା। ଏହାର ମୁଖ୍ୟ ଅସ୍ତ୍ର ହେଉଛି ମିଶନ ଶକ୍ତି । ମିଶନ ଶକ୍ତି ୨୦୦୧ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ୮, ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମହିଳା ଦିବସରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା।

ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ, ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ସଶକ୍ତିକରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ସ୍ୱାବଲମ୍ବୀ କରୁଛି । ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ସମାଜର ମୁଖ୍ୟ ଧାରାରେ ସାମିଲ କରାଇବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି। ମିଶନ ଶକ୍ତିର ସଫଳତା ଓଡ଼ିଶାର ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ମହିଳାଙ୍କ ଜୀବନକୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରିଛି । ଏହି ଯୋଜନାକୁ  ଦେଶର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ମହିଳା ସଶକ୍ତିକରଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ କୁହାଯାଉଛି ।

ମିଶନ ଶକ୍ତିର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ

ମିଶନ ଶକ୍ତିର ମୂଳ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ମହିଳା ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ (SHGs) ମାଧ୍ୟମରେ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ସ୍ୱାଧୀନତା ପ୍ରଦାନ କରିବା। ଏହା ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଋଣ, କୌଶଳ ତାଲିମ, ବଜାର ସଂଯୋଗ, ଏବଂ ନେତୃତ୍ୱ ବିକାଶ ମାଧ୍ୟମରେ ସେମାନଙ୍କ ଜୀବନଧାରାକୁ ଉନ୍ନତ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି।

୨୦୧୭ରେ ଏକ ପୃଥକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ ଏବଂ ୨୦୨୧ରେ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ମିଶନ ଶକ୍ତି ବିଭାଗ ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା, ଯାହା ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମକୁ ଆହୁରି ମଜବୁତ କରିଛି। ଏହା ରାଜ୍ୟର ସମସ୍ତ ବ୍ଲକ ଓ ସହରାଞ୍ଚଳରେ ୭୦ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ମହିଳାଙ୍କୁ ୬ ଲକ୍ଷ SHG ମାଧ୍ୟମରେ ସଂଗଠିତ କରିଛି।

ଆର୍ଥିକ ସଶକ୍ତିକରଣ

ମିଶନ ଶକ୍ତିର ସଫଳତାର ମୁଖ୍ୟ ଆଧାର ହେଉଛି ଆର୍ଥିକ ସଶକ୍ତିକରଣ। ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ₹୫ ଲକ୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଋଣ ସୁବିଧା ଏବଂ ₹୩୦୦ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ସୁଧ ଫେରସ୍ତ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରିଛି। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ମିଶନ ଶକ୍ତି ସ୍କୁଟର ଯୋଜନା ମାଧ୍ୟମରେ ମହିଳାମାନେ ₹୧ ଲକ୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିନା ସୁଧରେ ଋଣ ପାଇ ନିଜ ବ୍ୟବସାୟ ଆରମ୍ଭ କରୁଛନ୍ତି। ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ କୃଷି, ହସ୍ତଶିଳ୍ପ, ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ, ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆୟମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟରେ ନିଯୁକ୍ତ କରିଛି।

ଗତ ୫ ବର୍ଷରେ, ମିଶନ ଶକ୍ତି ମାଧ୍ୟମରେ ₹୫,୦୦୦ କୋଟିର ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ସେବା ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ମହିଳାମାନଙ୍କ ଆୟକୁ ବୃଦ୍ଧି କରିଛି। ରାଜ୍ୟର ବିଭିନ୍ନ ଜିଲ୍ଲାରେ SHG  କାଫେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା ହୋଇଛି ।  ଯେଉଁଠାରେ ମହିଳାମାନେ ଦୈନିକ ୨୦୦-୩୦୦ କପ୍ ଚା ଓ ୩୦-୪୦ ମିଲ୍ ବିକ୍ରି କରି ନିୟମିତ ଆୟ ଅର୍ଜନ କରୁଛନ୍ତି। କେଉଁଠି ବଡ଼ି,ଆଚାର, ପାମ୍ପଡ଼, ମିକ୍ଚର, ପ୍ୟାକେଟ ଖାଦ୍ୟ ପରି ଉଦ୍ୟୋଗ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦେଇଛି ଏବଂ ସେମାନଙ୍କ ପରିବାରର ଜୀବନଧାରାକୁ ଉନ୍ନତ କରିଛି।

ସାମାଜିକ ସଶକ୍ତିକରଣ

ଆର୍ଥିକ ସଶକ୍ତିକରଣ ସହିତ ମିଶନ ଶକ୍ତି ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତିରେ ମଜବୁତ କରିଛି। SHG ମାଧ୍ୟମରେ ମହିଳାମାନେ ନେତୃତ୍ୱ କ୍ଷମତା ବିକଶିତ କରୁଛନ୍ତି । ସେମାନେ ନିଜର ବ୍ୟବସାୟ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ମେଳାକୁ ଯାଇ ସ୍ଥାନୀୟ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଛନ୍ତି। ଏହା ସେମାନଙ୍କୁ ପରିବାର ଓ ସମାଜରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗ୍ରହଣରେ ଅଧିକ ଭୂମିକା ପ୍ରଦାନ କରୁଛନ୍ତି  । ଅନେକ ମହିଳା SHG ନେତା ପଞ୍ଚାୟତ ନିର୍ବାଚନରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରି ନେତୃତ୍ୱ ନେଉଛନ୍ତି, ଯାହା ସେମାନଙ୍କ ରାଜନୈତିକ ସଶକ୍ତିକରଣକୁ ପ୍ରତିଫଳିତ କରୁଛି।

ମିଶନ ଶକ୍ତି ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ସାମାଜିକ ସମସ୍ୟା ଯେପରିକି ଘରୋଇ ହିଂସା, ବାଲ୍ୟ ବିବାହ ଓ ଶିକ୍ଷାର ଅଭାବ ବିରୁଦ୍ଧରେ ସଚେତନ ହେବାକୁ ମଧ୍ୟ ସକ୍ଷମ କରିଛି। SHG ସଭ୍ୟମାନେ ସମୂହିକ ଭାବେ ଏହି ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକର ସମାଧାନ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ସମାଜରେ ସମ୍ମାନ ଓ ପରିଚୟ ପ୍ରଦାନ କରୁଛି।

ସଫଳତାର କାହାଣୀ

ମିଶନ ଶକ୍ତିର ସଫଳତା ଓଡ଼ିଶାର ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ଓ ସହରାଞ୍ଚଳରେ ଅନେକ ମହିଳାଙ୍କ ଜୀବନରେ ଦୃଶ୍ୟମାନ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଗଞ୍ଜାମ ଜିଲ୍ଲାରେ ଏକ SHG ମହିଳାମାନେ ମସଲା ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ବିକ୍ରି କରି ସ୍ୱାବଲମ୍ବୀ ହୋଇଛନ୍ତି। ସେମାନେ ମିଶନ ଶକ୍ତିରୁ ଋଣ ଓ ତାଲିମ ପାଇ ଏକ ବ୍ରାଣ୍ଡ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଛନ୍ତି, ଯାହା ସ୍ଥାନୀୟ ଓ ରାଜ୍ୟ ବଜାରରେ ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇଛି। ସେହିପରି, କେନ୍ଦୁଝର ଜିଲ୍ଲାରେ ମହିଳାମାନେ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ ଓ ବାଉଁଶ ଉତ୍ପାଦ ମାଧ୍ୟମରେ ରୋଜଗାର କରୁଛନ୍ତି, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ସହ ସମାଜରେ ସମ୍ମାନ ଦେଇଛି।

ମହିଳା ସଶକ୍ତିକରଣର ମେରୁଦଣ୍ଡ: ମିଶନ ଶକ୍ତି, ୨୦୦୧ରେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ଏବଂ ସାମାଜିକ ସଶକ୍ତିକରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ସ୍ୱାବଲମ୍ବୀ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି। ଏହା ମହିଳା ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ (SHGs) ମାଧ୍ୟମରେ ସେମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ସ୍ୱାଧୀନତା ଏବଂ ନେତୃତ୍ୱ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରୁଛି।

ଜୀବନ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଓ ସାମାଜିକ ଉନ୍ନତି: ମିଶନ ଶକ୍ତି ମହିଳାମାନଙ୍କୁ କୃଷି, ହସ୍ତଶିଳ୍ପ, ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ, ଏବଂ ପରିବେଶ ସଂରକ୍ଷଣ ଭଳି କ୍ଷେତ୍ରରେ ନିଯୁକ୍ତ କରି ସେମାନଙ୍କ ଜୀବନଧାରାକୁ ଉନ୍ନତ କରିଛି। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, କନ୍ଧମାଳ ଜିଲ୍ଲାରେ ମା’ ପ୍ରତିମା ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ ମିଶନ ଶକ୍ତିର ସହାୟତାରେ ଏକ କାଫେ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିଛନ୍ତି, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦେଇଛି ଏବଂ ସାମାଜିକ ସ୍ଥିତିକୁ ମଜବୁତ କରିଛି।

ସ୍ୱାବଲମ୍ବୀ ଉଦ୍ୟୋଗୀତା: ଏହି କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଋଣ ସୁବିଧା, କୌଶଳ ତାଲିମ, ଏବଂ ବଜାର ସଂଯୋଗ ପ୍ରଦାନ କରି ସେମାନଙ୍କୁ ଉଦ୍ୟୋଗୀ ଭାବେ ଗଢ଼ି ତୋଳୁଛି। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ମିଶନ ଶକ୍ତି ସ୍କୁଟର ଯୋଜନାରେ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ₹୧ ଲକ୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ବିନା ସୁଧରେ ଋଣ ଯୋଗାଇ ଦିଆଯାଉଛି, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ନିଜ ବ୍ୟବସାୟ ଆରମ୍ଭ କରିବାରେ ସହାୟକ ହେଉଛି।

ମହିଳା ସଂଖ୍ୟା ଓ ଅଂଶଗ୍ରହଣ: ମିଶନ ଶକ୍ତି ଅଧୀନରେ ପ୍ରାୟ ୭୦ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ମହିଳା ଓଡ଼ିଶାରେ ୫.୮୦ ଲକ୍ଷ ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀରେ ସାମିଲ ହୋଇଛନ୍ତି। ଏହି ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକ ମାଧ୍ୟମରେ ସେମାନେ ବିଭିନ୍ନ ଆୟମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ନିଯୁକ୍ତ ହୋଇଛନ୍ତି, ଯେପରିକି କୃଷି, ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ, ଏବଂ ହସ୍ତଶିଳ୍ପ।

ରୋଜଗାର ଓ ଆର୍ଥିକ ସମୃଦ୍ଧି: ମିଶନ ଶକ୍ତି ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ₹୫ ଲକ୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଋଣ ସୁବିଧା ଏବଂ ₹୩୦୦ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ସୁଧ ଫେରସ୍ତ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରି ସେମାନଙ୍କ ରୋଜଗାର ବୃଦ୍ଧି କରିଛି। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, କନ୍ଧମାଳର ମା’ ପ୍ରତିମା SHG ଦୈନିକ ୨୦୦-୩୦୦ କପ୍ ଚା ଏବଂ ୩୦-୪୦ ମିଲ୍ ବିକ୍ରି କରି ନିୟମିତ ଆୟ ଅର୍ଜନ କରୁଛନ୍ତି। ଏହା ସହିତ, ମିଶନ ଶକ୍ତି ଜରିଆରେ ୫ ବର୍ଷରେ ₹୫ ହଜାର କୋଟିର ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ସେବା ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇଛି, ଯାହା ମହିଳାମାନଙ୍କ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତିକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିଛି।

ମିଶନ ଶକ୍ତି ଓ ମହିଳା ସଶକ୍ତିକରଣ:

ମିଶନ ଶକ୍ତି, ୮ ମାର୍ଚ୍ଚ ୨୦୦୧ରେ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ମହିଳା ଦିବସ ଅବସରରେ ଓଡ଼ିଶା ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ଏକ ଫ୍ଲାଗସିପ୍ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ, ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ଓ ସାମାଜିକ ସଶକ୍ତିକରଣ ମାଧ୍ୟମରେ ସ୍ୱାବଲମ୍ବୀ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି। ଏହା ମହିଳା ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ (WSHGs) ମାଧ୍ୟମରେ ଋଣ, କୌଶଳ ତାଲିମ, ଓ ବଜାର ସଂଯୋଗ ଯୋଗାଇ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଲାଭଜନକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ନିଯୁକ୍ତ କରୁଛି। ନିମ୍ନରେ ଏହାର କିଛି ମୁଖ୍ୟ ଦିଗ ଓ ପ୍ରଭାବ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି:

ଆର୍ଥିକ ସ୍ୱାଧୀନତା: ମିଶନ ଶକ୍ତି ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ₹୫ ଲକ୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଋଣ ସୁବିଧା ଏବଂ ₹୩୦୦ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ସୁଧ ଫେରସ୍ତ ସହାୟତା ପ୍ରଦାନ କରି ସେମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦେଇଛି।

ସାମାଜିକ ସଶକ୍ତିକରଣ: ଆର୍ଥିକ ସ୍ୱାଧୀନତା ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ପରିବାର ଓ ସମାଜରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଗ୍ରହଣରେ ଅଧିକ ଭୂମିକା ପ୍ରଦାନ କରିଛି। SHG ମାଧ୍ୟମରେ ମହିଳାମାନେ ନେତୃତ୍ୱ କ୍ଷମତା ବିକଶିତ କରୁଛନ୍ତି ଏବଂ ସ୍ଥାନୀୟ ସଂସ୍ଥାଗୁଡ଼ିକରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଛନ୍ତି।

ଅଂଶଗ୍ରହଣ ଓ ସଂଖ୍ୟା: ରାଜ୍ୟରେ ପ୍ରାୟ ୭୦ ଲକ୍ଷ ମହିଳା ୬ ଲକ୍ଷ ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀରେ ସାମିଲ ହୋଇଛନ୍ତି। ଏହି ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକ କୃଷି, ହସ୍ତଶିଳ୍ପ, ଖାଦ୍ୟ ପ୍ରକ୍ରିୟାକରଣ ଏବଂ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଆୟମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ ନିଯୁକ୍ତ ଅଛନ୍ତି।

କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମର ସଂରଚନା: ୨୦୧୭ରେ ମିଶନ ଶକ୍ତି ପାଇଁ ଏକ ପୃଥକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶାଳୟ ଏବଂ ୨୦୨୧ରେ ଏକ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ବିଭାଗ ଗଠନ କରାଯାଇଛି, ଯାହା SHGଗୁଡ଼ିକୁ ନିରନ୍ତର ହ୍ୟାଣ୍ଡହୋଲ୍ଡିଂ ଓ ମନିଟରିଂ ମାଧ୍ୟମରେ ସଶକ୍ତ କରୁଛି। ଏହା ନୂତନ SHG ଗଠନ ଏବଂ ପୁରୁଣା ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକର କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ମଜବୁତ କରୁଛି।

ପ୍ରଭାବ ଓ ରୋଜଗାର: ମିଶନ ଶକ୍ତି ମାଧ୍ୟମରେ ୫ ବର୍ଷରେ ₹୫ ହଜାର କୋଟିର ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ସେବା ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇଛି। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, କନ୍ଧମାଳର ମା’ ପ୍ରତିମା SHG କାଫେ ମାଧ୍ୟମରେ ଦୈନିକ ୨୦୦-୩୦୦ କପ୍ ଚା ଓ ୩୦-୪୦ ମିଲ୍ ବିକ୍ରି କରି ନିୟମିତ ଆୟ ଅର୍ଜନ କରୁଛି। ଏହା ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ସ୍ଥାୟୀ ରୋଜଗାର ଓ ଆୟ ପ୍ରଦାନ କରୁଛି।

ସାରାଂଶ: ମିଶନ ଶକ୍ତି ଓଡ଼ିଶାର ୭୦ ଲକ୍ଷ ମହିଳାଙ୍କୁ ୬ ଲକ୍ଷ SHG ମାଧ୍ୟମରେ ଆର୍ଥିକ ଓ ସାମାଜିକ ସଶକ୍ତିକରଣ ପ୍ରଦାନ କରିଛି। ଋଣ, ତାଲିମ, ଓ ବଜାର ସଂଯୋଗ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହା ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ସ୍ୱାବଲମ୍ବୀ କରି ରାଜ୍ୟର ଅର୍ଥନୀତି ଓ ସାମାଜିକ ବିକାଶରେ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରୁଛି।

ଓଡ଼ିଶାର ମିଶନ ଶକ୍ତି ପାଇଁ ଗତ ୫ ବର୍ଷର ବଜେଟ ଆବଣ୍ଟନ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ସୂଚନା ନିମ୍ନଲିଖିତ:

୨୦୨୦-୨୧: ମିଶନ ଶକ୍ତି ପାଇଁ ₹୧,୮୩୮ କୋଟି ଆବଣ୍ଟିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହା ମହିଳା ସ୍ୱୟଂ ସହାୟକ ଗୋଷ୍ଠୀ (SHGs) ପାଇଁ ଋଣ, କୌଶଳ ତାଲିମ, ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ସଶକ୍ତିକରଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା।

୨୦୨୧-୨୨: ଏହି ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ₹୫,୦୦୦ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ବ୍ୟୟବରାଦ ମିଶନ ଶକ୍ତି ଅଧୀନରେ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ବିଭିନ୍ନ ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମରେ ସଂଯୋଜନ କରିବା ପାଇଁ ନିର୍ଦ୍ଧାରିତ ହୋଇଥିଲା।

୨୦୨୨-୨୩: ରାଜ୍ୟ ବଜେଟରେ ମିଶନ ଶକ୍ତି ପାଇଁ ₹୨,୦୦୦ କୋଟି ବ୍ୟୟବରାଦ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ମହିଳା ସଶକ୍ତିକରଣ ଓ SHGଗୁଡ଼ିକୁ ସମର୍ଥନ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା।

୨୦୨୩-୨୪: ମିଶନ ଶକ୍ତି ପାଇଁ ₹୨,୩୮୮.୬୮ କୋଟି ଆବଣ୍ଟନ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହା ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଋଣ ସୁବିଧା, ବଜାର ସଂଯୋଗ, ଏବଂ କୌଶଳ ବିକାଶ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଥିଲା।

୨୦୨୪-୨୫: ଓଡ଼ିଶା ବଜେଟରେ ମିଶନ ଶକ୍ତି ପାଇଁ ₹୨,୭୬୧ କୋଟি ବ୍ୟୟବରାଦ କରାଯାଇଛି। ଏହା ଅଧୀନରେ ₹୧,୨୨୫ କୋଟି ଆର୍ଥିକ ସହାୟତା, ₹୧,୧୬୨ କୋଟି ଜାତୀୟ ଗ୍ରାମୀଣ ଜୀବିକା ମିଶନ ପାଇଁ, ଏବଂ ₹୪୧୭ କୋଟି ମିଶନ ଶକ୍ତି ଗୃହ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଆବଣ୍ଟିତ ହୋଇଛି।

୨୦୨୦-୨୧: ₹୧,୮୩୮ କୋଟି

୨୦୨୧-୨୨: ₹୫,୦୦୦ କୋଟିରୁ ଅଧିକ

୨୦୨୨-୨୩: ₹୨,୦୦୦ କୋଟି

୨୦୨୩-୨୪: ₹୨,୩୮୮.୬୮ କୋଟି

୨୦୨୪-୨୫: ₹୨,୭୬୧ କୋଟି

ଏହି ବଜେଟ ଋଣ ସୁବିଧା, କୌଶଳ ତାଲିମ, ଏବଂ ବଜାର ସଂଯୋଗ ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହୋଇଛି। ଏହା ସହିତ, ₹୧୫,୦୦୦ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଋଣ ଓ ₹୩୦୦ କୋଟିର ସୁଧ ଫେରସ୍ତ ସହାୟତା SHGଗୁଡ଼ିକୁ ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି।

ମିଶନ ଶକ୍ତି ଭବିଷ୍ୟତରେ ଆହୁରି ଅଧିକ ମହିଳାଙ୍କୁ SHGରେ ସାମିଲ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି। ଡିଜିଟାଲ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଓ ଇ-କମର୍ସ ସଂଯୋଗ ମାଧ୍ୟମରେ SHG ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକୁ ଜାତୀୟ ଓ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ବଜାରରେ ପହଞ୍ଚାଇବାର ଯୋଜନା ରହିଛି। ଏହା ସହିତ, ନୂତନ କୌଶଳ ତାଲିମ ଓ ଉଦ୍ୟୋଗୀ ବିକାଶ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମାଧ୍ୟମରେ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ଆଧୁନିକ ଅର୍ଥନୀତିରେ ସାମିଲ କରାଯିବ।

ମିଶନ ଶକ୍ତି ଓଡ଼ିଶାରେ ମହିଳା ସଶକ୍ତିକରଣର ଏକ ଜ୍ୱଳନ୍ତ ଉଦାହରଣ। ଏହା ୭୦ ଲକ୍ଷରୁ ଅଧିକ ମହିଳାଙ୍କୁ ୬ ଲକ୍ଷ SHGରେ ସଂଗଠିତ କରି ସେମାନଙ୍କୁ ଆର୍ଥିକ, ସାମାଜିକ ଓ ରାଜନୈତିକ ସଶକ୍ତିକରଣ ପ୍ରଦାନ କରିବା ବଡ଼ ସଫଳତା। ₹୫,୦୦୦ କୋଟିର ଦ୍ରବ୍ୟ ଓ ସେବା ସଂଗ୍ରହ ଏବଂ ₹୧୫,୦୦୦ କୋଟିରୁ ଅଧିକ ଋଣ ବଣ୍ଟନ ମାଧ୍ୟମରେ ଏହା ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ସ୍ୱାବଲମ୍ବୀ କରିବା ବଡ଼ ଉପଲବ୍ଧି। ଏହା ଓଡ଼ିଶାର ଅର୍ଥନୀତି ଓ ସାମାଜିକ ବିକାଶରେ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ମେରୁଦଣ୍ଡ ଭାବେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିବ ଏଥିରେ ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ ।