ପହଲଗାମ ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣ ପଛରେ ପାକିସ୍ତାନର ସେନାର ହାତ ଥିବା ଏନଆଇଏର ପ୍ରାଥମିକ ତଦନ୍ତରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଛି । ଆତଙ୍କବାଦୀଙ୍କୁ ଟ୍ରେନିଂ ଦେବା ସହ ସେମାନଙ୍କୁ ସମସ୍ତ ପ୍ରକାର ସାହାଯ୍ୟ ଯୋଗାଇଛି ପାକିସ୍ତା ସେନା । ହିଂସା ସୃଷ୍ଟି କରି ଭାରତ ସରକାରଙ୍କୁ ଚେତାବନୀ ଦେବା ହେଉଛି ଏହି ଆକ୍ରମଣର ରହସ୍ୟ ।

୨୦୨୫ ମସିହା ଏପ୍ରିଲ ୨୨ ତାରିଖ  ଜମ୍ମୁ ଓ କାଶ୍ମୀରର ପହଲଗାମର ବୈସରଣ ଉପତ୍ୟକାରେ ଯେଉଁ ଭୟଙ୍କର ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣ ହେଲା ତାହା ପାକିସ୍ତାନ ସେନା ପ୍ରାୟୋଜିତ । ଏହା କରିବାର ଅନେକ କାରଣ ରହିଛି ।  ଏହି ଆକ୍ରମଣରେ ୨୮ ଜଣ ନିରୀହ ନାଗରିକ, ଯେଉଁମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଅଧିକାଂଶ ଥିଲେ ହିନ୍ଦୁ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ।

୨୦୦୮ ମୁମ୍ବାଇ ଆକ୍ରମଣ ପରେ ଏହା ଭାରତରେ ସବୁଠାରୁ ମର୍ମନ୍ତୁଦ ଆତଙ୍କବାଦୀ ଘଟଣା  । ୨୨ ଏପ୍ରିଲ ୨୦୨୫, ସକାଳ ୧୦:୩୦ରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା  ଏହି ଛାତି ଥରାଇବା ଘଟଣା ।  ପହଲଗାମର ବୈସରଣ ଉପତ୍ୟକାରେ ହସଖୁସି ମନାଉଥିଲେ ପର୍ଯ୍ୟଟକ ।  ଘନ ପାଇନ୍ ଜଙ୍ଗଲ ଦ୍ୱାରା ଘେରା ଏକ ଜନପ୍ରିୟ ପର୍ଯ୍ୟଟନ ସ୍ଥଳରେ ଜମା ହୋଇଥିଲେ ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟରୁ ଯାଇଥିବା ପର୍ଯ୍ୟଟକ ।

ହଠାତ ବନ୍ଧୁକ ଧରି ପାଞ୍ଚଜଣ ସଶସ୍ତ୍ର ଆତଙ୍କବାଦୀ ପ୍ରବେଶ କଲେ। ସେମାନେ ସେନା ବର୍ଦି ପିନ୍ଧିଥିଲେ । ସେଥିପାଇଁ କାହାକୁ ସନ୍ଦେହ ହୋଇନଥିଲା ।  M4 କାର୍ବାଇନ ଓ AK-47 ଭଳି ଅତ୍ୟାଧୁନିକ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର ସହ ସଜ୍ଜିତ ହୋଇଥିବା ଏହି ଆତଙ୍କବାଦୀମାନେ ପରିଚୟ ପଚାରି ପଚାରି ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ ।

ସକାଳ ୧୧:୦୦: ଆତଙ୍କବାଦୀମାନେ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ଛେଳି ଘଉଡାଇବା ଭଳି ଘଉଡାଇ ଏକାଠି କରିଥିଲେ । ମୁସଲିମମାନଙ୍କୁ ଦୈାଡ଼ି ପଳାଇବା ପାଇଁ କହିଥିଲେ । ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କୁ ଆଣ୍ଠୁମାଡ଼ି ବସିବା ପାଇଁ କହିଥିଲେ । ଏହାପରେ ଟାର୍ଗେଟ କରି ଅନ୍ଧାଧୁନ୍ଧ ଗୁଳିମାଡ଼ ଆରମ୍ଭ କରି ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ । ସେମାନେ ଧର୍ମ ପଚାରି କିଛି ଲୋକଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଭାବେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିବା ବଂଚିଯାଇଥିବା ପରିବାର ଲୋକ ଦାବି କରିଛନ୍ତି।

ଦିନ ୧୨:୩୦: ସ୍ଥାନୀୟ ପୋଲିସ ଓ ସେନାକୁ ଖବର ଦିଆଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ଘଟଣାସ୍ଥଳରେ ପୋଲିସ କିମ୍ବା CRPF ଯବାନ ପହଁଚିପାରିନଥିଲେ । କାରଣ ହେଉଛି ପାହାଡିଆ ଅଂଚଳ ହୋଇଥିବାରୁ  ସେନା ଗାଡ଼ି ସେଠାକୁ ଯିବାକୁ ବିଳମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ତେଣୁ ଆତଙ୍କବାଦୀମାନେ ପଳାଇବାରେ ସଫଳ ହେଲେ।

ଅପରାହ୍ନ ୩:୦୦: ଜାତୀୟ ତଦନ୍ତ ସଂସ୍ଥା (NIA) ଘଟଣାସ୍ଥଳରେ ପହଞ୍ଚି ତଦନ୍ତ ଆରମ୍ଭ କଲା। ୪୦ଟି ଖୋକା ଜବତ ହେଲା, ଯାହା ଆକ୍ରମଣର ତୀବ୍ରତାକୁ ସୂଚିତ କରୁଥିଲା।

୨୩ ଏପ୍ରିଲ ୨୦୨୫: ଭାରତ ସରକାର ଏହି ଘଟଣାକୁ ନିନ୍ଦା କରିଥିଲେ । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଆତଙ୍କବାଦୀଙ୍କୁ କଠୋର ଦଣ୍ଡ ମିଳିବ ବୋଲି କହିଥିଲେ ।  ପାକିସ୍ତାନ ସହ ଇଣ୍ଡସ (ସିନ୍ଧୁ) ଜଳ ଚୁକ୍ତିକୁ ସ୍ଥଗିତ ରଖିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ରଖିଥିଲେ ।

୨୫ ଏପ୍ରିଲ ୨୦୨୫: ଆକ୍ରମଣରେ ସମ୍ପୃକ୍ତ ଜଣେ ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆଦିଲଙ୍କ ଘରକୁ ବୁଲଡୋଜର ଦ୍ୱାରା ଧ୍ୱଂସ କରାଯାଇଥିଲା ।

୨୭ ଏପ୍ରିଲ ୨୦୨୫: NIA ତଦନ୍ତ ପରେ ଚାରି ଜଣ ଆତଙ୍କବାଦୀଙ୍କ ସ୍କେଚ ଜାରି କରାଯାଇଥିଲା । ସେମାନଙ୍କ ଘର ଧ୍ୱଂସ କରାଗଲା।

୩୦ ଏପ୍ରିଲ ୨୦୨୫: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ଏକ ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ ବୈଠକରେ ସେନାକୁ ପ୍ରତିଶୋଧମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ପାଇଁ ‘ସବୁଜ ସଙ୍କେତ’ ଦିଆଗଲା। ସେନା ଯେକୈାଣସି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ପାଇଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ସେମାନଙ୍କୁ ନିର୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ ।

ମୃତକଙ୍କ ପରିଚୟ

ଏହି ଆକ୍ରମଣରେ ୨୮ ଜଣଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ୨୬ ଜଣ ଥିଲେ ପର୍ଯ୍ୟଟକ, ଯେଉଁମାନେ ଭାରତର ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟ ତଥା ଦୁଇ ଜଣ ବିଦେଶୀ ନାଗରିକ ଥିଲେ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଦୁଇ ଜଣ ନୌସେନା ଅଫିସର ଏବଂ ଜଣେ ଗୁଇନ୍ଦା ଅଧିକାରୀଙ୍କ ମଧ୍ୟ ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା।

ଭାରତୀୟ ପର୍ଯ୍ୟଟକ: ମୃତକମାନେ ଓଡ଼ିଶା, ଦିଲ୍ଲୀ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ଗୁଜୁରାଟ, କେରଳ, ଓ ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ଭଳି ରାଜ୍ୟରୁ ଆସିଥିଲେ। ଏମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ପରିବାରର ଚାରି ଜଣ ସଦସ୍ୟ, ଯେଉଁମାନେ ପହଲଗାମରେ ଛୁଟି କାଟୁଥିଲେ, ମଧ୍ୟ ରହିଥିଲେ।

ସୁରକ୍ଷା କର୍ମୀ: ଦୁଇ ଜଣ ନୌସେନା ଅଫିସର ଏବଂ ଜଣେ ଗୁଇନ୍ଦା ଅଧିକାରୀ, ଯେଉଁମାନେ ଛୁଟିରେ ପହଲଗାମ ଆସିଥିଲେ, ଆତଙ୍କବାଦୀଙ୍କ ଗୁଳିରେ ଶହୀଦ ହୋଇଥିଲେ।

ପ୍ରଶାନ୍ତ ଶତପଥୀ (ଓଡ଼ିଶା): ବାଲେଶ୍ୱର ଜିଲ୍ଲାର ରେମୁଣା ଅଞ୍ଚଳର ବାସିନ୍ଦା।

ମଞ୍ଜୁନାଥ ରାଓ (କର୍ଣ୍ଣାଟକ): ଶିବମୋଗାର ୪୭ ବର୍ଷୀୟ ରିଅଲ୍‌ ଏଷ୍ଟେଟ୍‌ ବ୍ୟବସାୟୀ।

ନୀରଜ ଉଦ୍ୱାନୀ (ରାଜସ୍ଥାନ): ଜୟପୁରର ୩୩ ବର୍ଷୀୟ ବାସିନ୍ଦା। ସେ UAEରେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଥିଲେ ଏବଂ ପତ୍ନୀଙ୍କ ସହ ଛୁଟିରେ କାଶ୍ମୀର ଆସିଥିଲେ।

ସନ୍ତୋଷ ଜାଗଦାଲେ (ମହାରାଷ୍ଟ୍ର): ପୁଣେର ବାସିନ୍ଦା। ତାଙ୍କ ପରିବାର ଆକ୍ରମଣ ସମୟରେ ଫଟୋ ଉଠାଉଥିଲେ।

କୌସ୍ତୁଭ ଗଣବୋଟେ (ମହାରାଷ୍ଟ୍ର): ପୁଣେର ବାସିନ୍ଦା।

ଦିଲୀପ ଦେସାଲେ (ମହାରାଷ୍ଟ୍ର): ପାନଭେଲର ବାସିନ୍ଦା।

ଅଟୁଲ ମୋନେ (ମହାରାଷ୍ଟ୍ର): କଲ୍ୟାଣ-ଡୋମ୍ବିଭଲିର ବାସିନ୍ଦା।

ହେମନ୍ତ ଯୋଶୀ (ମହାରାଷ୍ଟ୍ର): ଥାନେର ଡୋମ୍ବିଭଲି ଅଞ୍ଚଳର ବାସିନ୍ଦା।

ସଞ୍ଜୟ ଲେଲେ (ମହାରାଷ୍ଟ୍ର): ଥାନେର ଡୋମ୍ବିଭଲି ଅଞ୍ଚଳର ବାସିନ୍ଦା।

ଭାରତ ଭୂଷଣ (କର୍ଣ୍ଣାଟକ): ବେଙ୍ଗାଲୁରୁର ବାସିନ୍ଦା।
ସୟଦ ଆଦିଲ ହୁସେନ ଶାହ (ଜାମ୍ମୁ ଓ କାଶ୍ମୀର): ସ୍ଥାନୀୟ ମୁସଲମାନ ବ୍ୟକ୍ତି ତଥା ଘେଡ଼ାଚାଳକ

ମହାରାଷ୍ଟ୍ର: ସର୍ବାଧିକ ୬ ଜଣ ମୃତକ।

ଗୁଜୁରାଟ ଓ କର୍ଣ୍ଣାଟକ: ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜ୍ୟରୁ ୩ ଜଣ ମୃତକ।

ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ: ୨ ଜଣ ମୃତକ।

ଓଡ଼ିଶା, ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ, ହରିୟାଣା, ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ, ବିହାର, ପଞ୍ଜାବ, କେରଳ, ଆନ୍ଧ୍ର ପ୍ରଦେଶ, ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦେଶ, ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ: ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜ୍ୟରୁ ୧ ଜଣ ମୃତକ।

ନେପାଳ: ୧ ଜଣ ମୃତକ।

UAE: ୧ ଜଣ ମୃତକ।

ଜଣେ ଭାରତୀୟ ନୌସେନା ଅଫିସର (ହରିୟାଣା) ଏବଂ ଜଣେ ଗୁଇନ୍ଦା ଅଫିସର (ତେଲଙ୍ଗାନା) ମଧ୍ୟ ମୃତକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଥିଲେ।

ଏହି ଆକ୍ରମଣରେ ଆତଙ୍କବାଦୀମାନେ ଧର୍ମ ଆଧାରରେ ଲୋକଙ୍କୁ ଚିହ୍ନଟ କରି ଗୁଳି ଚଳାଇଥିଲେ ।  କେତେକ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ଇସଲାମିକ କଲମା ପଢ଼ିବାକୁ କୁହାଯାଇଥିଲା, ଏବଂ ପଢ଼ି ନ ପାରିବାରୁ ତାଙ୍କୁ ଗୁଳି କରାଯାଇଥିଲା।

ଏହି ଆକ୍ରମଣ ଦି ରେଜିଷ୍ଟାନ୍ସ ଫ୍ରଣ୍ଟ (TRF) ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିଲା ।  ଯିଏ ପାକିସ୍ତାନ ଲସ୍କର-ଏ-ତୋଇବାର ଏକ ଶାଖା ବୋଲି ବିବେଚିତ।

NIA ତଦନ୍ତ: NIA ଏକ ୪୫ ଜଣିଆ ଟିମ ଗଠନ କରି ଘଟଣାସ୍ଥଳରେ କ୍ୟାମ୍ପ ପକାଇ ତଦନ୍ତ ଆରମ୍ଭ କଲା। ଏହି ଟିମରେ IG, DIG ଓ SP ରାଙ୍କର ବରିଷ୍ଠ ଅଧିକାରୀ ସାମିଲ ଥିଲେ।

ଅଲ-ପାର୍ଟି ବୈଠକ: କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଏକ ସର୍ବଦଳୀୟ ବୈଠକ ଡାକି ଏହି ଘଟଣା ଉପରେ ସମସ୍ତଙ୍କ ମତାମତ ନେଇଛନ୍ତି ।

ଯୁଦ୍ଧ ପ୍ରସ୍ତୁତି

ଏହି ଆକ୍ରମଣ ପରେ ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ସୀମାରେ ଉତ୍ତେଜନା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି। ଆକ୍ରମଣ ପାଇଁ ସେନାକୁ ସବୁଜ ସଙ୍କେତ ଦିଆଯାଇଛି । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ତିନି ସେନା (ସ୍ଥଳ, ନୌ ଓ ବାୟୁ) କୁ ମିଳିତ ଭାବେ ପ୍ରତିଶୋଧମୂଳକ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନର ଶୈଳୀ, ଲକ୍ଷ୍ୟ ଓ ସମୟ ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ କରିବାକୁ ଅଧିକାର ଦେଇଛନ୍ତି।

ସୀମାନ୍ତରେ ଉତ୍ତେଜନା: ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେଖା (LoC) ନିକଟରେ ଭାରତୀୟ ଓ ପାକିସ୍ତାନୀ ସେନା ମଧ୍ୟରେ ଛୋଟ ଅସ୍ତ୍ର ଗୁଳି ବିନିମୟ ହେଉଥିବା ରିପୋର୍ଟ ମିଳିଛି।

ଗୃହ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟର ବୈଠକ: BSF, NSG, CRPF ଓ ଆସାମ ରାଇଫଲ୍ସର ଡିଜିମାନଙ୍କୁ ନେଇ ଗୃହ ମନ୍ତ୍ରଣାଳୟରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ବୈଠକ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ସର୍ଜିକାଲ ଷ୍ଟ୍ରାଇକଠାରୁ ବଡ଼ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି।

ନେତାଙ୍କ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା

ଏହି ଆକ୍ରମଣ ରାଜନୈତିକ ନେତାଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ତୀବ୍ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ସୃଷ୍ଟି କରିଛି।

ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଏହି ଆକ୍ରମଣକୁ ‘ଜଘନ୍ୟ’ ବୋଲି ନିନ୍ଦା କରି ଆତଙ୍କବାଦର ମୂଳ ଉପଡ଼ାଇବାକୁ ଦୃଢ଼ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଛନ୍ତି। ସେ ସେନାକୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ୱାଧୀନତା ଦେଇଥିବା ସୂଚନା ମିଳିଛି।

କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ମନ୍ତ୍ରୀ ହରଦୀପ ସିଂ ପୁରୀ: ପାକିସ୍ତାନର ପୂର୍ବତନ ମନ୍ତ୍ରୀ ବିଲାୱାଲ ଭୁଟ୍ଟୋଙ୍କ ‘ରକ୍ତ’ ସମ୍ପର୍କିତ ମନ୍ତବ୍ୟକୁ ନିନ୍ଦା କରି ପୁରୀ କହିଛନ୍ତି, “ଏବେ ଯଥେଷ୍ଟ ହେଲା।”

ଆରଜେଡି ସାଂସଦ ମନୋଜ ଝା: ଝା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କୁ ଚିଠି ଲେଖି ଏହି ଘଟଣା ଉପରେ ସଂସଦର ଏକ ବିଶେଷ ଅଧିବେଶନ ଡାକିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଛନ୍ତି।

ବିରୋଧୀ ନେତା: କଂଗ୍ରେସ ଓ ଅନ୍ୟ ବିରୋଧୀ ଦଳ ସରକାରଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ତ୍ରୁଟି ପାଇଁ ସମାଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି। ସେମାନେ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ଘଟଣାସ୍ଥଳରେ ପୋଲିସ ଅନୁପସ୍ଥିତି ଏହି ବିପର୍ଯ୍ୟୟର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ।

ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା

ଏହି ଆକ୍ରମଣକୁ ୫୮ଟି ଦେଶ, ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ର, ଫ୍ରାନ୍ସ, ରୁଷିଆ, ସିଙ୍ଗାପୁର ଓ ଜାତିସଂଘ ନିନ୍ଦା କରିଛନ୍ତି। ଯୁକ୍ତରାଷ୍ଟ୍ରର ପରରାଷ୍ଟ୍ର ସଚିବ ପାକିସ୍ତାନକୁ ଏହି ଆକ୍ରମଣର ନିନ୍ଦା କରିବାକୁ ଏବଂ ନିଜ ମାଟିରୁ ଆତଙ୍କବାଦୀଙ୍କୁ ବାହାର କରିବାକୁ କହିଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ, ଚୀନ ପାକିସ୍ତାନର ଏକ ‘ନିଷ୍ପକ୍ଷ ତଦନ୍ତ’ ଦାବିକୁ ସମର୍ଥନ କରିଛି, ଯାହା ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ବିବାଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି।

‘ଦି ରେଜିଷ୍ଟାନ୍ସ ଫ୍ରଣ୍ଟ’ (TRF), ଯାହା ପାକିସ୍ତାନ-ଆଧାରିତ ଲସ୍କର-ଏ-ତୋଇବାର ଏକ ଶାଖା ବୋଲି ବିବେଚିତ, ଏହି ଆକ୍ରମଣର ଦାୟିତ୍ୱ ନେଇଥିଲା। ସେମାନେ ଦାବି କରିଥିଲେ ଯେ ଏହା ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ କାଶ୍ମୀରରେ ଅଣ-ସ୍ଥାନୀୟ ଲୋକଙ୍କୁ ବସତି କରାଇବା ନୀତିର ବିରୋଧରେ ଏକ ପଦକ୍ଷେପ।

ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ଭାରତୀୟ ଗୁଇନ୍ଦା ସଂସ୍ଥା ଓ ସେନା ସୂତ୍ର ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ଆକ୍ରମଣ ପାକିସ୍ତାନ ସେନାର ମୁଖ୍ୟ ଜେନେରାଲ ଅସିମ ମୁନିରଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶରେ ହୋଇଥିଲା। ଏହା ପାକିସ୍ତାନ ସେନା ଓ ଆତଙ୍କବାଦୀ ସଂଗଠନ ମଧ୍ୟରେ ଗଭୀର ସମ୍ପର୍କକୁ ଆହୁରି ସ୍ପଷ୍ଟ କରୁଛି।

ସାମାଜିକ ଓ ଅର୍ଥନୈତିକ ପ୍ରଭାବ

ଏହି ଆକ୍ରମଣ ଜମ୍ମୁ ଓ କାଶ୍ମୀରର ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଶିଳ୍ପ ଉପରେ ଗଭୀର ପ୍ରଭାବ ପକାଇଛି। ପହଲଗାମ, ଯାହା ବାର୍ଷିକ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରୁଥିଲା, ଏବେ ନିରାପତ୍ତା ଚିନ୍ତା ଯୋଗୁଁ ପର୍ଯ୍ୟଟକଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ହ୍ରାସ ପାଇଛି ।  ଏହି ଘଟଣା ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ସମ୍ପର୍କକୁ ଆହୁରି ଖରାପ କରିଛି। ସିନ୍ଧୁ ଜଳ ଚୁକ୍ତି ସ୍ଥଗିତ ରହିବା ଦ୍ୱାରା ପାକିସ୍ତାନର ଜଳ ସଙ୍କଟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ, ଯାହା ଉଭୟ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ଆହୁରି ଉତ୍ତେଜନା ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ।

ପହଲଗାମ ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣ କେବଳ ଏକ  ଘଟଣା ନୁହେଁ । ବରିଷ୍ଠ ସାମ୍ବାଦିକଙ୍କ ମତରେ ଏହା ଏକ ପାକିସ୍ତାନର ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର ।  ଭାରତର ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥା, ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମ୍ପର୍କ ଓ ଆତଙ୍କବାଦ ବିରୋଧୀ ନୀତି ଉପରେ ଗଭୀର ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଛି। ସରକାରଙ୍କ କଠୋର ପଦକ୍ଷେପ ଓ ସେନାର ପ୍ରସ୍ତୁତି ଆତଙ୍କବାଦ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଦୃଢ଼ ମନୋବଳ ଦେଖାଉଛି, କିନ୍ତୁ ଏହା ସହ ଆଗାମୀ ଦିନରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ସ୍ଥିରତା ଏକ ବଡ଼ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ହେବ। ଏହି ଘଟଣାରୁ ଶିକ୍ଷା ନେଇ ସୁରକ୍ଷା ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଆହୁରି ଦୃଢ଼ କରିବା ଏବଂ ଆତଙ୍କବାଦର ମୂଳ ଉପଡ଼ାଇବା ପାଇଁ ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସହଯୋଗ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ।

କାଶ୍ମୀରରେ ଆତଙ୍କବାଦର ଇତିହାସ

କାଶ୍ମୀରରେ ଆତଙ୍କବାଦର ଇତିହାସ ରହିଛି । ହିନ୍ଦୁ ବହୁଳ ଅଂଚଳ ମୁସଲିମ ବହୁଳ ହୋଇଛି । ଏଥିପାଇଁ ଆତଙ୍କକୁ ବଡ଼ ଅସ୍ତ୍ର କରାଯାଇଛି ।  ଜମ୍ମୁ ଓ କାଶ୍ମୀର, ଯାହା ଭାରତ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ବିବାଦୀୟ ଅଞ୍ଚଳ, ୧୯୪୭ରେ ଭାରତ ବିଭାଜନ ପରେ ଆତଙ୍କବାଦୀ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ହୋଇଛି।

କାଶ୍ମୀରରେ ଆତଙ୍କବାଦର ମୂଳ ୧୯୪୭ରେ ଭାରତ ଏବଂ ପାକିସ୍ତାନର ସ୍ୱାଧୀନତା ସମୟରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଜମ୍ମୁ ଓ କାଶ୍ମୀରର ରାଜା ହରି ସିଂହ ଭାରତରେ ମିଶିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲେ, ଯାହା ପାକିସ୍ତାନ ଦ୍ୱାରା ବିରୋଧ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହା ପ୍ରଥମ ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ଯୁଦ୍ଧ (୧୯୪୭-୪୮) ରେ ପରିଣତ ହେଲା, ଯାହା ଫଳରେ କାଶ୍ମୀରର ଏକ ଅଂଶ (ଆଜାଦ କାଶ୍ମୀର ଏବଂ ଗିଲଗିଟ-ବାଲଟିସ୍ତାନ) ପାକିସ୍ତାନ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ରହିଲା, ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଅଂଶ ଭାରତ ଅଧୀନରେ। ଏହି ବିଭାଜନ କାଶ୍ମୀର ସମସ୍ୟାର ଜନ୍ମ ଦେଇଥିଲା, ଯାହା ଆତଙ୍କବାଦର ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ହୋଇଛି।

ଆତଙ୍କବାଦର ଆରମ୍ଭ (୧୯୮୦ ଦଶକ)

୧୯୮୦ ଦଶକରେ କାଶ୍ମୀରରେ ଆତଙ୍କବାଦ ଏକ ସଂଗଠିତ ରୂପ ନେଇଥିଲା। ରାଜନୈତିକ ଅସନ୍ତୋଷ ସୃଷ୍ଟି କରିଥିଲା ପାକିସ୍ତାନ,  କାଶ୍ମୀରୀ ଜନସାଧାରଣ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତୀୟ ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରତି ଅସନ୍ତୋଷ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଥିଲା ।

ପାକିସ୍ତାନ କାଶ୍ମୀର ପାଇବାକୁ ବାରମ୍ବାର ଷଡ଼ଯନ୍ତ୍ର କରିଥିଲା । ନାଗରିକଙ୍କ ମନରେ ଅସନ୍ତୋଷର ମଂଜି ବୁଣିଥିଲା ।  ନିଜ ସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ଆତଙ୍କବାଦକୁ ବ୍ୟବହାର କରିଥିଲା। ପାକିସ୍ତାନର ଗୁଇନ୍ଦା ସଂସ୍ଥା ISI ଆତଙ୍କବାଦୀ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକୁ ଅସ୍ତ୍ରଶସ୍ତ୍ର, ଅର୍ଥ ଏବଂ ତାଲିମ ଯୋଗାଇ କାଶ୍ମୀରରେ ବିଦ୍ରୋହକୁ ଉସୁକାଇଥିଲା। ନରସଂହାର କରିବାରେ ପାକିସ୍ତାନର ହାତ ରହିଥିଲା ।

୧୯୮୮-୮୯ରେ ଜମ୍ମୁ ଓ କାଶ୍ମୀର ଲିବରେସନ ଫ୍ରଣ୍ଟ (JKLF) ଭଳି ଗୋଷ୍ଠୀ ସଶସ୍ତ୍ର ବିଦ୍ରୋହ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା। ଏହି ସମୟରେ କାଶ୍ମୀରୀ ପଣ୍ଡିତମାନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ବ୍ୟାପକ ହିଂସା ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ଫଳରେ ଲକ୍ଷାଧିକ ପଣ୍ଡିତ ଘାଟି ଛାଡ଼ି ପଳାୟନ କରିଥିଲେ। ଶହ ଶହ ପଣ୍ଡିତଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରାଯାଇଥିଲା । ନିର୍ଯ୍ୟାତନା ଦିଆଯାଇଥିଲା ।

୧୯୯୦ ଦଶକ: ଆତଙ୍କବାଦର ଉତ୍ଥାନ

୧୯୯୦ ଦଶକରେ କାଶ୍ମୀରରେ ଆତଙ୍କବାଦ ଏକ ପୂର୍ଣ୍ଣାଙ୍ଗ ବିଦ୍ରୋହରେ ପରିଣତ ହେଲା। ଏହି ସମୟରେ ହିଜବୁଲ ମୁଜାହିଦ୍ଦୀନ, ଲସ୍କର-ଏ-ତୋଇବା ଏବଂ ଜୈଶ-ଏ-ମହମ୍ମଦ ଭଳି ପାକିସ୍ତାନ-ଆଧାରିତ ଆତଙ୍କବାଦୀ ଗୋଷ୍ଠୀ ସକ୍ରିୟ ହୋଇଥିଲେ। ଏହି ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକ ଭାରତୀୟ ସୁରକ୍ଷା ବାହିନୀ, ସରକାରୀ ଅନୁଷ୍ଠାନ ଏବଂ ନାଗରିକମାନଙ୍କୁ ଟାର୍ଗେଟ କରିଥିଲେ।

୧୯୯୯ କାରଗିଲ ଯୁଦ୍ଧ: ପାକିସ୍ତାନୀ ସେନା ଏବଂ ଆତଙ୍କବାଦୀମାନେ କାରଗିଲରେ ଅନୁପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ, ଯାହା ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ମଧ୍ୟରେ ଏକ ସଂଘର୍ଷରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା।  ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ପ୍ରାୟ ୫୨୭ ଜଣ ଭାରତୀୟ ସୈନିକ ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ ସହୀଦ ହୋଇଥିଲେ।
ଏହି ସଂଖ୍ୟାରେ ଭାରତୀୟ ସେନାର ସୈନିକ, ଅଫିସର, ଏବଂ ଅନ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ବାହିନୀ (ଯେମିତି ବିଏସଏଫ) ସାମିଲ ଥିଲେ। ସହୀଦଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ:
କ୍ୟାପଟେନ ବିକ୍ରମ ବତ୍ରା (୧୩ ଜାମ୍ମୁ ଓ କାଶ୍ମୀର ରାଇଫଲ୍ସ), ଯିଏ ପରମ ବୀର ଚକ୍ର (ମରଣୋତ୍ତର) ପାଇଥିଲେ। ଲେଫଟେନାଣ୍ଟ ମନୋଜ କୁମାର ପାଣ୍ଡେ (୧୧ ଗୋର୍ଖା ରାଇଫଲ୍ସ), ମରଣୋତ୍ତର ପରମ ବୀର ଚକ୍ର। ମେଜର ରାଜେଶ ଆଦିକାରୀ (୧୮ ଗ୍ରେନେଡିୟର୍ସ), ମରଣୋତ୍ତର ମହାବୀର ଚକ୍ର।
ରାଇଫଲମ୍ୟାନ ସଞ୍ଜୟ କୁମାର (୧୩ JAK Rifles), ଯିଏ ଜୀବିତ ଥାଇ ପରମ ବୀର ଚକ୍ର ପାଇଥିଲେ। ପ୍ରାୟ ୧,୩୬୩ ଜଣ ଭାରତୀୟ ସୈନିକ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ।

ଅମରନାଥ ଯାତ୍ରୀ ହତ୍ୟା (୨୦୦୦): ପହଲଗାମରେ ଆତଙ୍କବାଦୀମାନେ ୩୨ ଜଣ ଅମରନାଥ ଯାତ୍ରୀଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରିଥିଲେ।

୨୦୦୦ ଦଶକରେ କାଶ୍ମୀରରେ ଆତଙ୍କବାଦ ଅଧିକ ଜଟିଳ ହୋଇଥିଲା। ଆଲ-କାଏଦା ଭଳି ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ଆତଙ୍କବାଦୀ ସଂଗଠନମାନଙ୍କ ସହ ସ୍ଥାନୀୟ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକର ସମ୍ପର୍କ ଗଢ଼ି ଉଠିଥିଲା।

୨୦୦୧ ଜମ୍ମୁ ଓ କାଶ୍ମୀର ବିଧନସଭା ଆକ୍ରମଣ: ଜୈଶ-ଏ-ମୋହାମ୍ମଦ ଦ୍ୱାରା ଶ୍ରୀନଗରରେ ବିଧାନସଭା ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ୩୮ ଜଣ ନିହତ ହୋଇଥିଲେ।

୨୦୦୮ ମୁମ୍ବାଇ ଆକ୍ରମଣ: ଲସ୍କର-ଏ-ତୋଇବା ଦ୍ୱାରା ମୁମ୍ବାଇରେ ହୋଇଥିବା ଆକ୍ରମଣ (୨୬/୧୧) କାଶ୍ମୀର-ଆଧାରିତ ଆତଙ୍କବାଦର ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ପ୍ରଭାବକୁ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲା। ଏହି ଆକ୍ରମଣରେ ୧୬୬ ଜଣ ନିହତ ହୋଇଥିଲେ।

୨୦୧୦ ଦଶକ: ନୂତନ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ

୨୦୧୦ ଦଶକରେ କାଶ୍ମୀରରେ ଆତଙ୍କବାଦର ସ୍ୱରୂପ ବଦଳିଥିଲା। ସୋସିଆଲ ମିଡିଆ ଏବଂ ଇଣ୍ଟରନେଟ ଆତଙ୍କବାଦୀମାନଙ୍କୁ ନୂତନ ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା।

୨୦୧୬ ବୁରହାନ ୱାନି ଘଟଣା: ହିଜବୁଲ ମୁଜାହିଦ୍ଦୀନର ନେତା ବୁରହାନ ୱାନିଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ କାଶ୍ମୀରରେ ବ୍ୟାପକ ବିକ୍ଷୋଭ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ଆତଙ୍କବାଦୀ ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକୁ ନୂତନ ସଦସ୍ୟ ଭର୍ତ୍ତି କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା।

୨୦୧୯ ପୁଲୱାମା ଆକ୍ରମଣ: ଜୈଶ-ଏ-ମୋହାମ୍ମଦ ଦ୍ୱାରା ପୁଲୱାମାରେ CRPF କନଭୋୟ ଉପରେ ଆତ୍ମଘାତୀ ଆକ୍ରମଣରେ ୪୦ ଜଣ ଯବାନ ଶହୀଦ ହୋଇଥିଲେ। ଏହା ପରେ ଭାରତ ପାକିସ୍ତାନର ବାଲାକୋଟରେ ଏୟାର ଷ୍ଟ୍ରାଇକ କରିଥିଲା।

୨୦୨୦ ଦଶକ ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନ ପରିସ୍ଥିତି

୨୦୧୯ରେ ଜମ୍ମୁ ଓ କାଶ୍ମୀରର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ମାନ୍ୟତା (ଆର୍ଟିକଲ ୩୭୦) ରଦ୍ଦ ହେବା ପରେ ଆତଙ୍କବାଦୀ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପରେ କିଛି ହ୍ରାସ ଘଟିଥିଲେ ମଧ୍ୟ, ଏହା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ନାହିଁ।

୨୦୨୫ ପହଲଗାମ ଆକ୍ରମଣ: ଏପ୍ରିଲ ୨୦୨୫ରେ ପହଲଗାମରେ ହୋଇଥିବା ଆତଙ୍କବାଦୀ ଆକ୍ରମଣରେ ୨୮ ଜଣ ନିହତ ହୋଇଥିଲେ, ଯାହା କାଶ୍ମୀରରେ ଆତଙ୍କବାଦର ଚାଲିଥିବା ସମସ୍ୟାକୁ ପୁନର୍ବାର ପ୍ରକାଶ କରିଛି।

ନୂତନ ଆତଙ୍କବାଦୀ ଗୋଷ୍ଠୀ: ‘ଦି ରେଜିଷ୍ଟାନ୍ସ ଫ୍ରଣ୍ଟ’ (TRF) ଭଳି ଗୋଷ୍ଠୀ ସ୍ଥାନୀୟ ଯୁବକମାନଙ୍କୁ ଆକର୍ଷିତ କରିବାରେ ସକ୍ରିୟ ହୋଇଛି।

ଆତଙ୍କବାଦର ପ୍ରଭାବ

ମାନବୀୟ କ୍ଷତି: ୧୯୮୯ ପରେ କାଶ୍ମୀରରେ ହଜାର ହଜାର ନାଗରିକ, ସୁରକ୍ଷା କର୍ମୀ ଏବଂ ଆତଙ୍କବାଦୀ ନିହତ ହୋଇଛନ୍ତି। କାଶ୍ମୀରୀ ପଣ୍ଡିତମାନଙ୍କର ବିସ୍ଥାପନ ଏକ ମାନବୀୟ ଦୁର୍ଘଟଣା ଭାବେ ଗଣାଯାଏ।

ଅର୍ଥନୈତିକ କ୍ଷତି: ଆତଙ୍କବାଦ ଯୋଗୁଁ କାଶ୍ମୀରର ପର୍ଯ୍ୟଟନ ଓ ଅର୍ଥନୀତି ବ୍ୟାପକ ଭାବେ କ୍ଷତିଗ୍ରସ୍ତ ହୋଇଛି।

ସାମାଜିକ ବିଭେଦ: ହିଂସା ଓ ଭୟ ଯୋଗୁଁ କାଶ୍ମୀରୀ ସମାଜରେ ଧାର୍ମିକ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ବିଭେଦ ବଢ଼ିଛି।

ଆନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସମ୍ପର୍କ: କାଶ୍ମୀରରେ ଆତଙ୍କବାଦ ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ସମ୍ପର୍କକୁ ବିଗାଡ଼ିଛି ଏବଂ ଆଞ୍ଚଳିକ ଅସ୍ଥିରତା ସୃଷ୍ଟି କରିଛି।

ଆଇନଗତ ପଦକ୍ଷେପ: UAPA ଭଳି କଠୋର ଆଇନ ମାଧ୍ୟମରେ ଆତଙ୍କବାଦୀ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଉଛି।

କାଶ୍ମୀରରେ ଆତଙ୍କବାଦ ଏକ ବହୁମୁଖୀ ସମସ୍ୟା, ଯାହା ରାଜନୈତିକ, ସାମାଜିକ ଏବଂ ଆଞ୍ଚଳିକ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ସହିତ ଜଡ଼ିତ। ଏହା କାଶ୍ମୀରର ସାମାଜିକ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ବିକାଶକୁ ବାଧାଗ୍ରସ୍ତ କରିଛି ଏବଂ ହଜାର ହଜାର ଜୀବନ ନଷ୍ଟ କରିଛି। ଏହାର ସମାଧାନ ପାଇଁ ସାମରିକ, ରାଜନୈତିକ ଏବଂ ସାମାଜିକ ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକର ଏକ ସନ୍ତୁଳିତ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଆବଶ୍ୟକ। ଶାନ୍ତି ପ୍ରତିଷ୍ଠା ଏବଂ କାଶ୍ମୀରୀ ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ଆସ୍ଥା ଆର୍ଜନ କରିବା ଏହି ସମସ୍ୟାର ମୂଳ ସମାଧାନ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଜରୁରୀ।