ଜାତି ଜନଗଣନାକୁ ନେଇ ଭାରତରେ ରାଜନୀତି ସରଗରମ ହେବାରେ ଲାଗିଛି । ଜାତି ଜନଗଣନା ହେବା ଉଚିତ କି ନାହିଁ ତାକୁ ନେଇ ରାଜନେତା ,ଦଳ ଦୁଇଭାଗ ।  ଭାରତ ଭଳି ଦେଢ଼ ଶହ କୋଟି  ଜନସଂଖ୍ୟା, ସାମାଜିକ, ଆର୍ଥିକ ଏବଂ ସାଂସ୍କୃତିକ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିବା କେତେ ସଂଭବ ।

ଏହି ଜାତି ଜନଗଣନା ସରକାରଙ୍କୁ ନୀତି ନିର୍ମାଣ, ସମ୍ବଳ ବଣ୍ଟନ ଏବଂ ସାମାଜିକ ବିକାଶ ଯୋଜନା ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ। 2011 ଜନଗଣନା ଭାରତର ଜନସଂଖ୍ୟାର ସଠିକ୍ ଚିତ୍ର ଉପସ୍ଥାପନ କରିଥିଲା ଏବଂ ଏହା ଦେଶର ବିକାଶ ପାଇଁ ଅନେକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥିଲା।

2011 ଜନଗଣନାରେ କେଉଁ ପ୍ରଶ୍ନ ପଚରାଯାଇଥିଲା?

2011 ଜନଗଣନାରେ ଦୁଇଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇଥିଲା: ଗୃହତାଲିକା ଏବଂ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ତଥ୍ୟ। ମୁଖ୍ୟ ପ୍ରଶ୍ନଗୁଡ଼ିକ ଥିଲା:

ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ବିବରଣୀ: ନାମ, ବୟସ, ଲିଙ୍ଗ, ଜନ୍ମ ତାରିଖ। ପରିବାର: ପରିବାର ମୁଖ୍ୟଙ୍କ ନାମ, ସଦସ୍ୟ ସଂଖ୍ୟା। ଶିକ୍ଷା: ସାକ୍ଷରତା ସ୍ତର, ଶିକ୍ଷାଗତ ଯୋଗ୍ୟତା।

ରୋଜଗାର: ବୃତ୍ତି, ଆୟର ଉତ୍ସ। ଗୃହ ସୁବିଧା: ଘରର ପ୍ରକାର, ମାଲିକାନା, ଜଳ, ବିଦ୍ୟୁତ୍ ଏବଂ ଶୌଚାଳୟ ସୁବିଧା।

ସାମାଜିକ-ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି: ଜାତି, ଉପ-ଜାତି, ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି। ଅନ୍ୟାନ୍ୟ: ଧର୍ମ, ଭାଷା, ଅକ୍ଷମତା, ବୈବାହିକ ସ୍ଥିତି। ଜାତିଗତ ତଥ୍ୟ ମଧ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଏହାରେ ଅନେକ ତ୍ରୁଟି ଥିବାରୁ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇନଥିଲା।

2011 ଜନଗଣନାର ମୁଖ୍ୟ ଆକଂଶା କ’ଣ ଥିଲା?

ମୋଟ ଜନସଂଖ୍ୟା: 121.09 କୋଟି। ଲିଙ୍ଗ ଅନୁପାତ: ପ୍ରତି 1000 ପୁରୁଷ ପଛରେ 943 ମହିଳା। ସାକ୍ଷରତା ହାର: 73% (ପୁରୁଷ: 80.9%, ମହିଳା: 64.6%)।

ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି: 2001-2011 ମଧ୍ୟରେ 17.7%। SC/ST ଜନସଂଖ୍ୟା: SC: 16.6%, ST: 8.6%।

ଧାର୍ମିକ ବିବିଧତା:

ହିନ୍ଦୁ: 79.8% (96.63 କୋଟି)

ମୁସଲମାନ: 14.2% (17.22 କୋଟି)

ଖ୍ରୀଷ୍ଟିୟାନ: 2.3% (2.78 କୋଟି)

ଶିଖ: 1.7% (2.08 କୋଟି)

ବୌଦ୍ଧ: 0.7% (84 ଲକ୍ଷ)

ଜୈନ: 0.4% (44 ଲକ୍ଷ)

ଅନ୍ୟାନ୍ୟ: 0.9% (1 କୋଟି ପ୍ରାୟ)।

ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା କାହିଁକି ପ୍ରକାଶିତ ହେଲା ନାହିଁ?

2011 ରେ ସାମାଜିକ-ଆର୍ଥିକ ଏବଂ ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା (SECC) କରାଯାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଜାତିଗତ ତଥ୍ୟ ପ୍ରକାଶିତ ହୋଇନଥିଲା। କାରଣ:

ତ୍ରୁଟିପୂର୍ଣ୍ଣ ତଥ୍ୟ: ଅନେକ ଲୋକ ନିଜ ଜାତି ଓ ଉପ-ଜାତିକୁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ଭାବେ ଚିହ୍ନିଥିଲେ, ଯାହା ଦ୍ୱାରା ତଥ୍ୟରେ ଅସଙ୍ଗତି ଦେଖାଦେଇଥିଲା।

ପ୍ରଶାସନିକ ଜଟିଳତା: ଜାତିଗୁଡ଼ିକର ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ ଏବଂ ସମନ୍ୱୟ କରିବା କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ ଥିଲା।

ରାଜନୈତିକ ଚାପ: ସରକାର ଏହାକୁ ପ୍ରକାଶ କରିବା ସମୟରେ ରାଜନୈତିକ ବିବାଦରୁ ଦୂରେଇ ରହିବାକୁ ଚାହିଁଥିଲେ।

ଜନଗଣନାର୮ କିପରି ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇଥିଲା?

ଜନଗଣନାର ଗୁରୁତ୍ୱ କ’ଣ?

2011 ଜନଗଣନା ଭାରତର ସାମାଜିକ ଏବଂ ଆର୍ଥିକ ଚିତ୍ରକୁ ସ୍ପଷ୍ଟ କରିଥିଲା। ଏହା ନିମ୍ନଲିଖିତ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିଥିଲା:

ନୀତି ନିର୍ମାଣ: ଶିକ୍ଷା, ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଏବଂ ଗୃହ ଯୋଜନା ପାଇଁ ତଥ୍ୟ ପ୍ରଦାନ। ଆରକ୍ଷଣ: SC ଏବଂ ST ପାଇଁ ଆରକ୍ଷଣ ନୀତିକୁ ସଠିକ୍ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା।

ଜନସଂଖ୍ୟା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ: ଜନସଂଖ୍ୟା ବୃଦ୍ଧି ହାର ଅନୁଯାୟୀ ମାନକ ପ୍ରସ୍ତୁତି। ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା କାହିଁକି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ?

ଜାତିଗତ ଜନଗଣନା ଭାରତରେ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଏବଂ ସମାନତା ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଏହା ନିମ୍ନଲିଖିତ କାରଣରୁ ଆବଶ୍ୟକ:

ସଠିକ୍ ତଥ୍ୟ: ଓବିସି, ଏସସି ଏବଂ ଏସଟି ଜନସଂଖ୍ୟାର ସଠିକ୍ ତଥ୍ୟ ଆରକ୍ଷଣ ଏବଂ କଲ୍ୟାଣକାରୀ ଯୋଜନା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ।

ସାମାଜିକ ବିକାଶ: ବିଭିନ୍ନ ଜାତିଗୁଡ଼ିକର ସାମାଜିକ-ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି ଅନୁଯାୟୀ ନୀତି ନିର୍ମାଣ।

ସାମାଜିକ ଏକତା: ଏହା ଜାତିଗତ ବିବିଧତାକୁ ବୁଝିବା ଏବଂ ସମାଜରେ ଏକତା ଆଣିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ।

ବିଜେପିକୁ କେତେ ହେବ ଫାଇଦା ?

ବିରୋଧୀ ଦଳମାନେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଠାଇ ସରକାରକୁ ଆସିବା ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ବାଛିଥିଲେ । ତେବେ ଏନଡିଏ ଏହାକୁ କରାଇବାକୁ କହି ବିରୋଧୀଙ୍କ ଏକ ବଡ଼ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ନିଜ ପକ୍ଷକୁ ଆଣିପାରିଛି ।

ଜାତି ଜନଗଣନା ଦ୍ୱାରା ବିଭିନ୍ନ ଜାତି ଓ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ସଠିକ ଜନସଂଖ୍ୟା ତଥ୍ୟ ଉପଲବ୍ଧ ହେବ, ଯାହା ସରକାରଙ୍କୁ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି (SC), ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି (ST), ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଛୁଆ ବର୍ଗ (OBC) ପାଇଁ ଅଧିକ ଲକ୍ଷ୍ୟଭିତ୍ତିକ କଲ୍ୟାଣ ଯୋଜନା ପ୍ରଣୟନ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରେ।

ଏହା ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ସମାନତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେଇ ସରକାରଙ୍କ ଛବି ଉନ୍ନତ କରିପାରେ। ନୀତି ନିର୍ମାଣରେ ସ୍ପଷ୍ଟତା: ଜାତିଗତ ତଥ୍ୟ ସରକାରଙ୍କୁ ଶିକ୍ଷା, ରୋଜଗାର, ଓ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅଧିକ ଫଳପ୍ରଦ ନୀତି ପ୍ରଣୟନ କରିବାରେ ସହାୟକ ହୋଇପାରେ।

ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, କୌଣସି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଜାତି ବା ଗୋଷ୍ଠୀର ଆର୍ଥିକ ଓ ସାମାଜିକ ଅବସ୍ଥା ବିଷୟରେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଚିତ୍ର ମିଳିଲେ, ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅଧିକ ଲାଭଦାୟୀ ଯୋଜନା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇପାରେ।

ରାଜନୈତିକ ସମର୍ଥନ: ଅନେକ ରାଜନୈତିକ ଦଳ ଓ ସଙ୍ଗଠନ, ବିଶେଷତଃ OBC ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଛୁଆ ବର୍ଗର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରୁଥିବା ଗୋଷ୍ଠୀଗୁଡ଼ିକ, ଜାତି ଜନଗଣନା ପାଇଁ ଦାବି କରୁଛନ୍ତି। ଏହାକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କଲେ ମୋଦି ସରକାର ଏହି ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କ ସମର୍ଥନ ହାସଲ କରିପାରନ୍ତି, ଯାହା ନିର୍ବାଚନୀ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଲାଭଦାୟୀ ହୋଇପାରେ।

ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ସମର୍ଥନ: କେତେକ ମୁସଲିମ ସଙ୍ଗଠନ ମଧ୍ୟ ସଂଖ୍ୟାଲଘୁ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ଜାତି ଜନଗଣନା ପାଇଁ ଦାବି କରିଛନ୍ତି। ଏହା କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହେଲେ ସରକାର ଏହି ସମ୍ପ୍ରଦାୟର ଆସ୍ଥା ଅର୍ଜନ କରିପାରନ୍ତି।

ଆହ୍ୱାନ

ରାଜନୈତିକ ବିବାଦ: ଜାତି ଜନଗଣନା ଏକ ସ୍ପର୍ଶକାତର ବିଷୟ ହୋଇପାରେ, ଯାହା ବିଭିନ୍ନ ଜାତି ଓ ସମ୍ପ୍ରଦାୟ ମଧ୍ୟରେ ବିଭେଦ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ। ଏହା ସରକାରଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ରାଜନୈତିକ ବିରୋଧ ବଢ଼ାଇପାରେ, ବିଶେଷତଃ ଯଦି କେତେକ ଗୋଷ୍ଠୀ ମନେକରନ୍ତି ଯେ ସେମାନଙ୍କ ସ୍ୱାର୍ଥ ଉପେକ୍ଷିତ ହେଉଛି।

ଆରକ୍ଷଣ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଚାପ: ଜାତି ଜନଗଣନାର ତଥ୍ୟ ଆଧାରରେ ଅନେକ ଗୋଷ୍ଠୀ ଅଧିକ ଆରକْଷଣ କିମ୍ବା ଅନ୍ୟ ସୁବିଧା ଦାବି କରିପାରନ୍ତି। ଏହା ସରକାରଙ୍କ ପାଇଁ ନୀତିଗତ ଓ ରାଜନୈତିକ ଚାପ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ, ଯାହା ସମ୍ପ୍ରତି 50% ଆରକ୍ଷଣ ସୀମା ସହ ଜଡ଼ିତ।

ବିଶ୍ୱାସଘାତକତାର ଅଭିଯୋଗ: ଅନେକ ସମୟରେ ମୋଦି ସରକାର ଜାତି ଜନଗଣନାକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିବା ସମ୍ପର୍କରେ ସତର୍କ ରହିଛନ୍ତି। ହଠାତ୍ ଏହାକୁ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କଲେ, କେତେକ ଗୋଷ୍ଠୀ ଏହାକୁ ରାଜନୈତିକ ସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ କରାଯାଇଥିବା ପଦକ୍ଷେପ ଭାବେ ଦେଖିପାରନ୍ତି, ଯାହା ସରକାରଙ୍କ ବିଶ୍ୱସନୀୟତାକୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିପାରେ।

ପ୍ରଶାସନିକ ଜଟିଳତା: ଜାତି ଜନଗଣନା ଏକ ବିଶାଳ ଓ ଜଟିଳ ପ୍ରକ୍ରିୟା, ଯାହା ପାଇଁ ପ୍ରଚୁର ସମ୍ବଳ ଓ ସମୟ ଆବଶ୍ୟକ। ଏହାର ସଫଳ କାର୍ଯ୍ୟକାରିତା ସରକାରଙ୍କ ପ୍ରଶାସନିକ ଦକ୍ଷତା ଉପରେ ନିର୍ଭର କରେ। ଯଦି ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ ବା ବିଶ୍ଳେଷଣରେ ତ୍ରୁଟି ହୁଏ, ତେବେ ଏହା ସରକାରଙ୍କ ବିରୁଦ୍ଧରେ ଅସନ୍ତୋଷ ସୃଷ୍ଟି କରିପାରେ।

ସମ୍ପ୍ରତି, ମୋଦି ସରକାର ଜାତି ଜନଗଣନା ସମ୍ପର୍କରେ ଏକ ସ୍ପଷ୍ଟ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଘୋଷଣା କରିନାହାଁନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ବିଭିନ୍ନ ରାଜନୈତିକ ଦଳ, ଯେପରିକି କଂଗ୍ରେସ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ବିରୋଧୀ ଦଳ, ଏହା ପାଇଁ ଜୋରଦାର ଦାବି କରୁଛନ୍ତି। ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁସାରେ, ବିହାରର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନୀତୀଶ କୁମାରଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ବିଭିନ୍ନ ଦଳ ମୋଦିଙ୍କୁ ଭେଟି ଏହି ଦାବି ଉଠାଇଥିଲେ। ଏହା ମୋଦି ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ଚାପ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି, କିନ୍ତୁ ସେମାନେ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ ସତର୍କତାର ସହ ଆଗେଇବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି।

ଜାତି ଜନଗଣନା ମୋଦି ସରକାରଙ୍କୁ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ନୀତି ନିର୍ମାଣରେ ସହାୟତା କରି ରାଜନୈତିକ ସମର୍ଥନ ବୃଦ୍ଧି କରିପାରେ, କିନ୍ତୁ ଏହା ସହିତ ରାଜନୈତିକ ବିବାଦ, ଆରକ୍ଷଣ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଚାପ ଓ ପ୍ରଶାସନିକ ଜଟିଳତା ଭଳି ଆହ୍ୱାନ ମଧ୍ୟ ଆସିପାରେ। ଏହାର ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ଫାଇଦା ନିର୍ଭର କରିବ ସରକାର ଏହାକୁ କିପରି କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରୁଛନ୍ତି ଓ ତଥ୍ୟର ଉପଯୋଗ କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ କରୁଛନ୍ତି ତାହା ସମୟ କହିବ ।