ଭାରତର 76 ବର୍ଷର ସ୍ୱାଧୀନତା ଇତିହାସରେ ଅନେକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଓ ସଂସ୍କାର ହୋଇଛି, କିନ୍ତୁ ଜାତି ଆଧାରିତ ଜନଗଣନା ଏକ ଏମିତି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଥିଲା, ଯାହା ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ରାଜନୈତିକ ବିତର୍କ ଓ ଅନିଶ୍ଚିତତାରେ ଅଟକି ରହିଥିଲା।

ଏବେ, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ କେନ୍ଦ୍ର ସରକାର ଆଗାମୀ ଜନଗଣନାରେ ଜାତି ଗଣନାକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ଐତିହାସିକ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି। ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି କେବଳ ଏକ ପ୍ରଶାସନିକ ପଦକ୍ଷେପ ନୁହେଁ, ବରଂ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ସମାନତାର ଦିଗରେ ଏକ ନୂତନ ଯୁଗର ସୂଚନା।

ଜାତି ଜନଗଣନା

ଜାତି ଜନଗଣନା ଦୀର୍ଘ ଦିନରୁ ଭାରତର ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମାଜିକ ମଞ୍ଚରେ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରସଙ୍ଗ ରହିଆସିଛି। ବିରୋଧୀମାନେ ଏହାକୁ ନେଇ ବାରମ୍ବାର ଦାବି ଉଠାଇ ଆସୁଥିଲେ।

ବିଶେଷକରି କଂଗ୍ରେସ ଓ ଅନ୍ୟ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ, ଜାତି ଜନଗଣନାକୁ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ହତିଆର ଭାବେ ଉପସ୍ଥାପନ କରି ବିଜେପି ଓ ମୋଦିଙ୍କୁ ଟାର୍ଗେଟ କରୁଥିଲେ। ସଦାବେଳେ ମିଡିଆରେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ବିତର୍କ ଓ ରାଜନୈତିକ ମତଭେଦରେ ଅଟକି ରହୁଥିଲା।

ଏବେ ମୋଦୀ ସରକାରଙ୍କ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ବିରୋଧୀଙ୍କ ଏଜେଣ୍ଡାକୁ ଏକ ପ୍ରକାର ହାଇଜାକ୍ କରିଛି। ଯେଉଁ ବିରୋଧୀ ଦଳମାନେ ଏହାକୁ ନିର୍ବାଚନୀ ମୁଦ୍ଦା ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କ ପାଦ ତଳୁ ମୋଦୀ ସରକାର ମାଟି ଖସାଇ ଦେଇଛନ୍ତି।

କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ଗୃହମନ୍ତ୍ରୀ ଅମିତ ଶାହଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ କ୍ୟାବିନେଟ୍ କମିଟି ଅନ୍ ପୋଲିଟିକାଲ୍ ଆଫେୟାର୍ସ (CCPA) ବୈଠକରେ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇଛି, ଯାହା ଦେଶରେ ସାମାଜିକ ସମାନତା ଓ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତିକରଣର ଏକ ନୂତନ ଅଧ୍ୟାୟ ଆରମ୍ଭ କରିବ।

ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଜାତି ଜନଗଣନା

ଜାତି ଜନଗଣନା କେବଳ ସଂଖ୍ୟା ଗଣନା ନୁହେଁ, ଏହା ସମାଜର ବିଭିନ୍ନ ବର୍ଗର ସାମାଜିକ, ଆର୍ଥିକ ଓ ଶିକ୍ଷା ସ୍ଥିତିର ଏକ ସଠିକ୍ ଚିତ୍ର ଉପସ୍ଥାପନ କରିବ। ଓଡ଼ିଶାର ଅନେକ ନେତା ଏହି ଦାବି ଅନେକ ଦିନରୁ କରି ଆସୁଛନ୍ତି ।

ଓଡ଼ିଶା ଭଳି ରାଜ୍ୟ, ଯେଉଁଠାରେ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି (SC), ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି (ST) ଏବଂ ଅନ୍ୟ ପଛୁଆ ବର୍ଗ (OBC) ଜନସଂଖ୍ୟାର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ ରହିଛନ୍ତି, ସେଠାରେ ଜାତି ଜନଗଣନା ଏକ ସଠିକ୍ ନୀତି ନିର୍ମାଣରେ ସହାୟକ ହେବ। ଏହା ସରକାରୀ ଯୋଜନା, ସଂରକ୍ଷଣ ନୀତି ଓ ସାମାଜିକ କଲ୍ୟାଣ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମଗୁଡ଼ିକୁ ଅଧିକ ଲକ୍ଷ୍ୟଭିତ୍ତିକ ଓ ପ୍ରଭାବୀ କରିବ।

ମୋଦୀଙ୍କ ଦୂରଦୃଷ୍ଟି: ବିରୋଧୀଙ୍କୁ ମାତ୍

ଜାତି ଜନଗଣନା ନେଇ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସମେତ ବିରୋଧୀ ଦଳମାନେ ଦୀର୍ଘ ଦିନ ଧରି ସରକାରଙ୍କୁ ଘେରୁଥିଲେ। କଂଗ୍ରେସ ନେତା ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ ଏହାକୁ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ମୁଦ୍ଦା ଭାବେ ଉଠାଇ ମୋଦିଙ୍କୁ ଟାର୍ଗେଟ କରି ଆସୁଥିଲେ।

କିନ୍ତୁ ମୋଦୀ ସରକାର ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇ ବିରୋଧୀଙ୍କ ମୁଖରୁ ଏହି ମୁଦ୍ଦାକୁ ଛଡ଼ାଇ ନେଇଛନ୍ତି। ଏହା କେବଳ ରାଜନୈତିକ ଚାଲ ନୁହେଁ, ବରଂ ଦେଶର ପଛୁଆ ଓ ବଞ୍ଚିତ ବର୍ଗଙ୍କ ପାଇଁ ଏକ ସୁରକ୍ଷିତ, ସଶକ୍ତ ପଦକ୍ଷେପ।

ମୋଦୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ବିଜେପି ସରକାର ସବୁବେଳେ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତିକରଣକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦେଇଛନ୍ତି। ଏହା ଦର୍ଶାଇବାକୁ ଏଭଳି ଭାରତ-ପାକିସ୍ତାନ ଯୁଦ୍ଧ ପ୍ରସ୍ତୁତି ସମୟରେ ନେଇଛନ୍ତି । ଓଡ଼ିଶାରେ ବିଜେପି କହିବା କଥା ‘ସୁଭଦ୍ରା’ ଯୋଜନାର ଶୁଭାରମ୍ଭ ମହିଳା ସଶକ୍ତିକରଣରେ ଏକ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହୋଇଛି। ଏହା ସହିତ ଆୟୁଷ୍ମାନ ଭାରତ ଯୋଜନା ମାଧ୍ୟମରେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଚିକିତ୍ସା ସୁବିଧା ମିଳୁଛି ।

ଓଡ଼ିଶାରେ ଜାତି ଜନଗଣନାର ପ୍ରଭାବ

ଓଡ଼ିଶା, ଯେଉଁଠାରେ ଆଦିବାସୀ, ଦଳିତ, ଓ ଅନ୍ୟ ପଛୁଆ ବର୍ଗର ଜନସଂଖ୍ୟା ରାଜ୍ୟର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ ଅଛନ୍ତି । ଜାତି ଜନଗଣନା ଏହି ବର୍ଗମାନଙ୍କ ସଠିକ୍ ସଂଖ୍ୟା ଓ ସାମାଜିକ-ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି ସମ୍ପର୍କରେ ତଥ୍ୟ ଯୋଗାଇବ ।

ଯାହା ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କୁ ଅଧିକ ଲକ୍ଷ୍ୟଭିତ୍ତିକ ଯୋଜନା ପ୍ରଣୟନରେ ସହାୟକ ହେବ। ଉଦାହରଣ ସ୍ୱରୂପ, ଓଡ଼ିଶା ଭିଜନ 2036 ଓ 2047 ରେ ଆଦିବାସୀ ଓ ଦୁର୍ବଳ ଗୋଷ୍ଠୀର ସଶକ୍ତିକରଣକୁ ପ୍ରାଥମିକତା ଦିଆଯାଇଛି। ଜାତି ଜନଗଣନା ଏହି ଲକ୍ଷ୍ୟକୁ ଆହୁରି ସଫଳ କରିବ। ପଶ୍ଚିମ ଓଡ଼ିଶା, ଦକ୍ଷିଣ ଓଡ଼ିଶାର ବିକାଶ ସହଜ ହୋଇପାରିବ ।

ଓଡ଼ିଶାରେ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟର କ୍ଷେତ୍ରରେ ଅନେକ ସଫଳତା ମଧ୍ୟ ରହିଛି। IJR 2025 ଅନୁସାରେ, ଓଡ଼ିଶା ଲୋକ ଅଦାଲତ ମାଧ୍ୟମରେ 85%ରୁ ଅଧିକ ମାମଲାର ସମାଧାନ କରିଛି, ଯାହା ଦେଶରେ ଅଗ୍ରଣୀ। ଏହା ଦର୍ଶାଉଛି ଯେ ରାଜ୍ୟରେ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟର ପ୍ରତି ଏକ ଦୃଢ଼ ପ୍ରତିବଦ୍ଧତା ରହିଛି, ଏବଂ ଜାତି ଜନଗଣନା ଏହି ପ୍ରୟାସକୁ ଆହୁରି ଶକ୍ତିଶାଳୀ କରିବ।

ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟର ନୂତନ ଯୁଗ

ମୋଦୀ ସରକାରଙ୍କ ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ଭାରତରେ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟର ଏକ ନୂତନ ଯୁଗର ଆରମ୍ଭ କରିବ  । ଜାତି ଜନଗଣନା ମାଧ୍ୟମରେ ସଠିକ୍ ତଥ୍ୟ ଆଧାରରେ ନୀତି ନିର୍ମାଣ ହେବ, ଯାହା ଦେଶର ପଛୁଆ, ଦଳିତ, ଆଦିବାସୀ ଓ ଅନ୍ୟ ବଞ୍ଚିତ ବର୍ଗଙ୍କୁ ମୁଖ୍ୟଧାରାରେ ସାମିଲ କରିବ। ଏହା ସହିତ, ସଂରକ୍ଷଣର 50% ସୀମା ହଟାଇବା ନେଇ ଚର୍ଚ୍ଚା ମଧ୍ୟ ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ହେବ, ଯାହା ଅଧିକ ସମାନତା ଆଣିବ।

ଓଡ଼ିଶା ପାଇଁ ଏହା ଏକ ବଡ଼ ସୁଯୋଗ। ରାଜ୍ୟର ବିବିଧ ଜନସଂଖ୍ୟାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଜାତି ଜନଗଣନା ସଠିକ୍ ତଥ୍ୟ ଯୋଗାଇବ, ଯାହା ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କୁ ଅଧିକ ପ୍ରଭାବୀ ଯୋଜନା ପ୍ରଣୟନରେ ସହାୟକ ହେବ। ଏହା ସହିତ, ମୋଦୀଙ୍କ ଦୂରଦୃଷ୍ଟି ଓ ନେତୃତ୍ୱ ଭାରତକୁ ଏକ ସମୃଦ୍ଧ, ସମାବେଶୀ ଓ ନ୍ୟାୟପୂର୍ଣ୍ଣ ସମାଜ ଗଠନରେ ଏକ ନୂତନ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ସ୍ଥାପନ କରିବ।

ଜାତି ଜନଗଣନା ନେଇ ମୋଦୀ ସରକାରଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଏକ ଐତିହାସିକ ପଦକ୍ଷେପ, ଯାହା ଦୀର୍ଘ 76 ବର୍ଷରେ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରି ନଥିବା ଏକ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ବାସ୍ତବତାରେ ପରିଣତ କରିବ। ଏହା କେବଳ ବିରୋଧୀଙ୍କ ଏଜେଣ୍ଡାକୁ ମାତ୍ ଦେଇନାହିଁ, ବରଂ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟର ଏକ ନୂତନ ଅଧ୍ୟାୟ ଆରମ୍ଭ କରିଛି। ଓଡ଼ିଶା ଓ ସମଗ୍ର ଭାରତ ଏହି ପଦକ୍ଷେପରୁ ଉପକୃତ ହେବ, ଏବଂ ଏକ ଅଧିକ ସମାନ ଓ ସମୃଦ୍ଧ ଭବିଷ୍ୟତ ଗଠନ ହେବ।

ଜାତି ଜନଗଣନାର ଇତିହାସ

ଜାତି ଜନଗଣନା ଭାରତରେ ଏକ ଜଟିଳ ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ପ୍ରସଙ୍ଗ। ଏହାର ଇତିହାସ ଔପନିବେଶିକ ଯୁଗରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ଆଧୁନିକ ଭାରତରେ ବିଭିନ୍ନ ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମାଜିକ ବିତର୍କରେ ଜଡ଼ିତ ରହିଛି।

ଜାତି ଜନଗଣନା (1871-1931)

ଭାରତରେ ଜାତି ଆଧାରିତ ଜନଗଣନାର ପ୍ରଥମ ପ୍ରୟାସ ବ୍ରିଟିଶ ଔପନିବେଶିକ ଶାସନ ସମୟରେ 1871-72ରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଜନଗଣନା ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କ ପାଇଁ ଜନସଂଖ୍ୟା, ଧର୍ମ, ଜାତି, ଓ ସାମାଜିକ ଗଠନ ବିଷୟରେ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରିବାର ଏକ ଉପାୟ ଥିଲା।

1881ରେ ପ୍ରଥମ ସର୍ବଭାରତୀୟ ଜନଗଣନା ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଠାରେ ଜାତି ଏବଂ ଧର୍ମ ଆଧାରିତ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇଥିଲା। 1901 ଜନଗଣନାରେ ଜାତି ଗଣନା ଅଧିକ ବ୍ୟବସ୍ଥିତ ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଠାରେ ବିଭିନ୍ନ ଜାତି ଓ ଉପଜାତିଗୁଡ଼ିକୁ ଶ୍ରେଣୀବଦ୍ଧ କରାଯାଇଥିଲା।

ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ଜାତି ଗଣନାକୁ ପ୍ରଶାସନିକ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ, ସାମାଜିକ ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ, ଏବଂ “ବିଭାଜନ ଓ ଶାସନ” ନୀତିର ଅଂଶ ଭାବେ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ। ଏହା ସହିତ, ଜାତି ତଥ୍ୟ ସେମାନଙ୍କୁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଗୋଷ୍ଠୀଙ୍କୁ ସଂରକ୍ଷଣ କିମ୍ବା ସୁବିଧା ପ୍ରଦାନରେ ମଧ୍ୟ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା।

1931 ଜନଗଣନା

ଏହା ଥିଲା ଶେଷ ଜନଗଣନା, ଯେଉଁଠାରେ ଜାତି ଆଧାରିତ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇଥିଲା। ଏହି ଜନଗଣନାରେ ପ୍ରାୟ 4,000ରୁ ଅଧିକ ଜାତି ଓ ଉପଜାତିର ତଥ୍ୟ ରେକର୍ଡ କରାଯାଇଥିଲା।

1941ରୁ ବିରତି

ଦ୍ୱିତୀୟ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ଓ ଆର୍ଥିକ ସଙ୍କଟ ଯୋଗୁଁ 1941 ଜନଗଣନାରେ ଜାତି ଗଣନା କରାଯାଇନଥିଲା। ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ 1951 ଜନଗଣନାରୁ ଜାତି ଗଣନାକୁ ବାଦ ଦିଆଯାଇଥିଲା।

ସ୍ୱାଧୀନ ଭାରତରେ, ପ୍ରଥମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜବାହାରଲାଲ ନେହେରୁ ଓ ଅନ୍ୟ ନେତାମାନେ ଜାତି ଜନଗଣନାକୁ ଜାତୀୟ ଏକତା ଓ ସମାଜରେ ଜାତିବାଦ ହ୍ରାସ କରିବାର ବାଧା ଭାବେ ଦେଖୁଥିଲେ। ତେଣୁ, ଜାତି ଗଣନାକୁ ବାଦ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।

ତେବେ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି (SC) ଓ ଅନୁସୂଚିତ ଜନଜାତି (ST) ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ ଜାରି ରହିଥିଲା, ଯାହା ସଂରକ୍ଷଣ ନୀତି ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଥିଲା।

ଅନ୍ୟ ପଛୁଆ ବର୍ଗ (OBC): 1980 ଓ 1990 ଦଶକରେ ମଣ୍ଡଳ କମିଶନର ରିପୋର୍ଟ ପରେ OBC ସଂରକ୍ଷଣ ଏକ ପ୍ରମୁଖ ରାଜନୈତିକ ମୁଦ୍ଦା ହୋଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ OBC ଜନସଂଖ୍ୟାର ସଠିକ୍ ତଥ୍ୟ ଅଭାବ ଯୋଗୁଁ ଏହା ବିବାଦୀୟ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ସମୟରେ ଜାତି ଜନଗଣନାର ଦାବି ପୁଣି ଜୋର ଧରିଥିଲା।

ଜାତି ଜନଗଣନା ବିତର୍କ (2011-2025)

2011 ଜନଗଣନା: 2011ରେ UPA ସରକାର ଜାତି ଜନଗଣନା ପାଇଁ ଏକ ପୃଥକ ସର୍ବେ “ସୋସିଓ-ଇକୋନୋମିକ୍ ଆଣ୍ଡ କାଷ୍ଟ ସେନସସ୍ (SECC)” କରିଥିଲେ। ଏହା ଥିଲା ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ ପ୍ରଥମ ଜାତି ଆଧାରିତ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହର ପ୍ରୟାସ। କିନ୍ତୁ SECCର ତଥ୍ୟ ଅସଂଗଠିତ ଓ ଅନୁପଯୁକ୍ତ ଥିବାରୁ ଏହା ସର୍ବଜନୀନ କରାଯାଇ ନଥିଲା।

2010 ଦଶକରେ ଓଡ଼ିଶାର ବିଜେଡି, ବିହାରର ଜେଡି(ୟୁ) ଓ ଆରଜେଡି, ଏବଂ ଦକ୍ଷିଣ ଭାରତର ଅନେକ ଦଳ ଜାତି ଜନଗଣନାର ଦାବି ଜୋରଦାର କରିଥିଲେ। ଓଡ଼ିଶାରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଥିବାବେଳେ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ 2018-19ରେ ରାଜ୍ୟ ସ୍ତରରେ OBC ସର୍ବେ ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲେ, ଯାହା ଜାତି ଜନଗଣନାର ଆବଶ୍ୟକତାକୁ ଆହୁରି ଜୋରଦାର କରିଥିଲା।

2021 ଜନଗଣନା ବିଳମ୍ବ

କୋଭିଡ-19 ମହାମାରୀ ଯୋଗୁଁ 2021 ଜନଗଣନା ସ୍ଥଗିତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ସମୟରେ ବିରୋଧୀ ଦଳମାନେ, ବିଶେଷକରି କଂଗ୍ରେସ ଓ ଅନ୍ୟ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ, ଜାତି ଜନଗଣନାକୁ ଏକ ରାଜନୈତିକ ମୁଦ୍ଦା ଭାବେ ଉଠାଇଥିଲେ।

2025: ଜାତି ଜନଗଣନାର ନୂତନ ଅଧ୍ୟାୟ

ମୋଦୀ ସରକାରଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି

2025ରେ ମୋଦୀ ସରକାର ଆଗାମୀ ଜନଗଣନାରେ ଜାତି ଗଣନାକୁ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରିବା ପାଇଁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି। ଏହା ହେଉଛି 1931 ପରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଜାତି ଆଧାରିତ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହର ଏକ ବଡ଼ ପଦକ୍ଷେପ। ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ବିରୋଧୀଙ୍କ ଦୀର୍ଘଦିନର ଦାବିକୁ ପୂରଣ କରିବା ସହ ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ସମାନତା ଦିଗରେ ଏକ ନୂତନ ଯୁଗର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିବା ବିଜେପି ଦାବି କରିଛି ।

ଓଡ଼ିଶାରେ ପ୍ରଭାବ

ଓଡ଼ିଶାରେ ଅନୁସୂଚିତ ଜାତି, ଜନଜାତି, ଓ OBC ଜନସଂଖ୍ୟାର ଏକ ବଡ଼ ଅଂଶ ରହିଛନ୍ତି । ଏଠାରେ ଜାତି ଜନଗଣନା ସଠିକ୍ ତଥ୍ୟ ଯୋଗାଇ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କୁ ଅଧିକ ଲକ୍ଷ୍ୟଭିତ୍ତିକ ସାମାଜିକ କଲ୍ୟାଣ ଯୋଜନା ପ୍ରଣୟନରେ ସହାୟକ ହେବ।

ଜାତି ଜନଗଣନାର ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ

ଭାରତରେ ହଜାର ହଜାର ଜାତି ଓ ଉପଜାତି ରହିଛନ୍ତି, ଯାହାର ଶ୍ରେଣୀବିଭାଗ ଓ ଗଣନା ଏକ ଜଟିଳ କାର୍ଯ୍ୟ। ଏନେଇ ଅନେକବାର ରାଜନୈତିକ ବିତର୍କ ହୋଇଛି । ଜାତି ଜନଗଣନା ସବୁବେଳେ ରାଜନୈତିକ ବିଭେଦ ସୃଷ୍ଟି କରିଛି ।

କାରଣ ଏହା ସଂରକ୍ଷଣ ନୀତି ଓ ରାଜନୈତିକ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥିବାରୁ ସମସ୍ତେ ଏହାର ଲାଭ ଉଠାଇବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରୁଛନ୍ତି । ସେପଟେ ଜାତି ଗଣନା ସାମାଜିକ ବିଭାଜନକୁ ବଢ଼ାଇପାରେ ବୋଲି ଅନେକେ ଆଶଙ୍କା କରନ୍ତି।

ଜାତି ଜନଗଣନାର ଇତିହାସ ଔପନିବେଶିକ ଯୁଗରୁ ଆରମ୍ଭ ହୋଇ ସ୍ୱାଧୀନ ଭାରତରେ ବିଭିନ୍ନ ରାଜନୈତିକ ଓ ସାମାଜିକ ବିତର୍କରେ ଜଡ଼ିତ ରହିଛି।

1931 ପରେ ଦୀର୍ଘ 94-ବର୍ଷ ବିତିଯାଇଛି, ଏବଂ 2025ରେ ମୋଦୀ ସରକାରଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ଏକ ନୂତନ ଅଧ୍ୟାୟ ଆରମ୍ଭ କରିବ । ତେବେ କିଛି ହିନ୍ଦୁ ସଂଗଠନ ଏହାକୁ ବିରୋଧ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଛନ୍ତି । ସେମାନେ କହିବା କଥା ହିନ୍ଦୁ ଭିତରେ ଏକତାକୁ ଭାଗ ଭାଗ କରିବା ପାଇଁ ଏହା ଏକ ବିରୋଧୀଙ୍କ ଏଜେଣ୍ଡା । ଏହାକୁ ବିଜେପି ହାଇଜାକ କରିବାର କିଛି କାରଣ ନଥିଲା । ତେବେ ଏହି ଜାତି ଜନଗଣନା ସାମାଜିକ ନ୍ୟାୟ ଓ ସମାନତାର ପଥରେ ଏକ ମାଇଲଖୁଣ୍ଟ ହେବ ନା ବିବାଦ ସୃଷ୍ଟି କରିବ ତାହା ସମୟ କହିବ। ଏହା ସଫଳ ହେଲେ, ଭାରତର ସାମାଜିକ ଗଠନକୁ ଅଧିକ ନ୍ୟାୟପୂର୍ଣ୍ଣ କରିପାରେ । ସମସ୍ତଙ୍କର ମଙ୍ଗଳ ହେଲେ ଭାରତର ବିକାଶ ହେବ ଏଥିରେ ସନ୍ଦେହ ନାହିଁ ।