ଭାରତୀୟ ଇତିହାସରେ ଜାଣିଶୁଣି ମୋଗଲ ରାଜାମାନଙ୍କୁ ଅଧିକ ପ୍ରଶଂସା କରାଯାଇଛି । ଦେଶୀୟ ରାଜାମାନେ ଅନେକ ଅବଦାନ ରଖିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ତାହା ଇତିହାସରେ ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇନାହିଁ । ସେମାନଙ୍କ ଶାସନ ମୋଗଲ ଶାସନ ପୂର୍ବରୁ ଏବଂ ପରେ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ରୂପ ନେଇଥିଲା ବେଳ ତାହାର ଅବଦାନ ଇତିହାସରେ କିଛି ନାହିଁ।
ଭାରତରେ ଅନେକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ରାଜବଂଶ ରହିଥିଲା । ଯେମିତି ଚୋଳ, ରାଜପୁତ, ମରାଠା, ଓଡ଼ିଆ ଗଜପତି, ଓ ଅନ୍ୟମାନେ। ସେମାନେ ସ୍ବତନ୍ତ୍ର ଓ ବୀର ଶାସକ ଥିଲେ ।
ଦେଶୀ ରାଜାମାନେ ଜନସମ୍ମତ ଆଧାରରେ ଶାସନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସ୍ଥାନୀୟ ଏବଂ ଉପଜାତୀ ଜନସଂଖ୍ୟାଙ୍କ ସହିତ ସମନ୍ୱୟ ରଖିଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ମୋଗଲମାନେ ଅତ୍ୟାଚାରୀ ଥିଲେ ।
ମୋଗଲମାନେ ଭାରତରେ ଅନେକ ଅତ୍ୟାଚାର ଲୁଟ କରିଥିଲେ ବି ଇତିହାସରେ ଲେଖାଯାଇନାହିଁ । ମୋଗଲ ଶାସନରେ ଅନେକ ସମୟରେ କଠୋର କର ଏବଂ ଧାର୍ମିକ ଅସହିଷ୍ଣୁତା ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା, ଯେଉଁଥିରୁ ଅନେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ବିଦ୍ରୋହ ହୋଇଥିଲା। ତେବେ ତାହାକୁ ଲୋକଲୋଚନକୁ ଅଣାଯାଉନଥିଲା ।
ମୋଗଲ ଏବଂ ଭାରତୀୟ ରାଜାମାନଙ୍କ ଶାସନ ମଧ୍ୟରେ ତୁଳନା କଲେ, ଦୁଇଟି ରୂପରେ ଅନେକ ତଫାତ ଥିଲା। ଏହି ଇତିହାସକୁ ନୂଆ ଭାବରେ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିବା ଦ୍ୱାରା ଭାରତୀୟ ରାଜାମାନଙ୍କ ପ୍ରଭାବ ଏବଂ ଅବଦାନକୁ ନୂଆ ଆଲୋକରେ ଦେଖିବା ଉଚିତ। ଏହି ପୁନଃମୂଲ୍ୟାୟନ ଏକ ନୂତନ ଏବଂ ସଠିକ୍ ଇତିହାସ ଲେଖିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବ।
