15ଟି ଜିଲ୍ଲା ଦେଇ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଥିବା ମହାନଦୀର ଭୂଗର୍ଭ ଜଳ ତଳକୁ ତଳକୁ ଚାଲିଯାଉଛି ।  ଆଜି ମାଟି ତଳେ ଅତି ଗଭୀରକୁ ଚାଲିଯାଉଛି ମହାନଦୀର ଜଳ କାହିଁକି ତାହାର କାରଣ  । ପାଣି ପାଇଁ ଟ୍ୟୁବ୍ ଓ୍ବେଲ ଖୋଳିଲେ 250 ଫୁଟ ତଳକୁ ନଖୋଳିଲେ ପାଣି ମିଳୁନାହିଁ । ସେପଟେ ଉପର ମୁଣ୍ଡରେ ଛତିଶଗଡ଼ ସରକାର ଏକାଧିକ ବ୍ୟାରେଜ ଏବଂ ଛୋଟ ବଡ଼ ପ୍ରକଳ୍ପ ନିର୍ମାଣ କରିଥିବାରୁ ହୀରାକୁଦରେ ଜଳସ୍ତର ହ୍ରାସ ପାଉଛି । ପାଣି ପାଇଁ ନାହିଁ ନଥିବା ସମସ୍ୟାର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେଉଛି ଓଡ଼ିଶା । ଗୋଟେ ପଟେ ମହାନଦୀ ଏବେ ମୃତପ୍ରାୟ ହେବାକୁ ବସିଲାଣି ଅନ୍ୟପଟେ ପିଇବା ପାଣି ସମସ୍ୟା ଦିନକୁ ଦିନ ବଢ଼ିଲାଣି
ଭୂଗର୍ଭଜଳର ସ୍ତର ଅପ୍ସର୍ପଣ
ପ୍ରକୃତିକ ଏବଂ ମାନବୀୟ କାରଣରୁ ଭୂଗର୍ଭଜଳ ସ୍ତର ଗଭୀର ହୋଇଯାଉଛି। ଏହା ହେବାର ମୂଳ କାରଣଗୁଡ଼ିକ ହେଲା:

ଅତ୍ୟଧିକ ଭୂଗର୍ଭ ଜଳ ଉତ୍ତୋଳନ (ଓଭରଏକ୍ସପ୍ଲୋଇଟେସନ୍)
ଅନିୟନ୍ତ୍ରିତ ଚାଷ ଏବଂ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟକ ନଳକୂପ ବ୍ୟବହାର
ଅପର୍ଯ୍ୟାପ୍ତ ବର୍ଷା ଏବଂ ନଦୀ ଜଳସ୍ତର ଗିରିଯିବା
2. ଗ୍ରାଉଣ୍ଡୱାଟର୍ ରିଚାର୍ଜର ଅଭାବ
ପ୍ରାକୃତିକ ଜଳ ଅଭିବାହ ଏବଂ ଏକ୍ୱିଫାର୍ ରିଚାର୍ଜ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିଥାଏ:

ଜଳସଂରକ୍ଷଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ଅଭାବ
ଆବାସିକ ଏବଂ ଶିଳ୍ପାୟନ ଦ୍ୱାରା ଜଳ ଶୋଷଣ
ଜଙ୍ଗଲ କଟିବା ଏବଂ ମାଟିର ଅପଦୃଷ୍ଟି (soil degradation)
3. ନଦୀ ଜଳ ଅପସର୍ପଣ ଏବଂ ବାନ୍ଧ ପ୍ରଭାବ
ବଡ଼ ବାନ୍ଧ ଏବଂ ଜଳସଞ୍ଚୟ ପ୍ରକଳ୍ପ ନଦୀ ଜଳ ପ୍ରବାହକୁ ଅବରୋଧ କରୁଛି।
ମହାନଦୀରେ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ବାନ୍ଧ ଏବଂ ଡାମ୍ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରାଯାଇଛି, ଯାହା ନଦୀ ଜଳସ୍ତରକୁ କମାଇଥାଏ।
4. ଜଳବାୟୁ ପରିବର୍ତ୍ତନ
ବର୍ଷାର ଅନିଷ୍ଚିତତା ଏବଂ ଅତ୍ୟଧିକ ଉଷ୍ଣତା ଭୂଗର୍ଭ ଜଳର ନିଷ୍ପତ୍ତି ବଢ଼ାଇଦେଉଛି।
ଆବହାଉ ବିକ୍ଷୋଭ ଏବଂ ବର୍ଷା କମିଯିବା ଜଳସଂଗ୍ରହକୁ ଅସମ୍ଭବ କରୁଛି।
ସମ୍ଭାବ୍ୟ ପ୍ରତିକାର ଏବଂ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବ୍ୟବସ୍ଥା
ଭୂଗର୍ଭ ଜଳ ସଂରକ୍ଷଣ: ଅନିୟନ୍ତ୍ରିତ ଜଳ ଉତ୍ତୋଳନ ରୋକିବା ଏବଂ ଜଳ ସଂଗ୍ରହ ବୃଦ୍ଧି କରିବା।
ନଦୀ ପୁନର୍ଜୀବନ: ମହାନଦୀ ନିମ୍ନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଜଳ ପ୍ରବାହ ନିଶ୍ଚିତ କରିବା।
ରେନ୍‌ୱାଟର୍ ହାର୍ଭେସ୍ଟିଂ: ବର୍ଷା ଜଳ ସଂଗ୍ରହ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଏକ୍ୱିଫାର୍ ରିଚାର୍ଜ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଏକିଭୂତ କରିବା।
ମହାନଦୀ ଅବବାହିକାରେ ଜଳସ୍ତର ରକ୍ଷା ପାଇଁ ନିୟମିତ ଅନୁସନ୍ଧାନ କରିବା ଆବଶ୍ୟକ । ଏହି ସମସ୍ୟାକୁ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଭାବେ ସମାଧାନ କରିବା ପାଇଁ ସରକାର, ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ, ଏବଂ ଅନ୍ତର୍ଜାତୀୟ ସଂସ୍ଥାମାନଙ୍କ ସଂଯୁକ୍ତ ପ୍ରୟାସ ଦରକାର।