ଭାରତ ଏବଂ ଚୀନ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କରେ କିଛିଟା ଉଷ୍ମତା ଆସିଛି । ପୁଣି ଥରେ କୈଳାସ ମାନସରୋବର ଯାତ୍ରା ଆରମ୍ଭ ହେବାକୁ ଯାଉଛି । ଉଭୟ ଦେଶ ସିଧାସଳଖ ବିମାନ ସେବା ଆରମ୍ଭ କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ରାଜି ହୋଇଛନ୍ତି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ ଉଭୟ ଦେଶ ପର୍ଯ୍ୟାୟକ୍ରମେ ପରସ୍ପରର ଚିନ୍ତାର ସମାଧାନ କରିବାକୁ ରାଜି ହୋଇଛନ୍ତି ।
ତଥାପି ସୀମା ବିବାଦ ବାଣିଜ୍ୟ ଏବଂ ବୈଷୟିକ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଗଭୀର ମତଭେଦ ରହିଛି । ସର୍ବୋପରି ଭାରତ , ଚୀନ ଉପରେ ଆଖିବୁଜି ବିଶ୍ବାସ କରିବା ପରିବର୍ତ୍ତେ ସତର୍କ ରହିବା ଉଚିତ ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞ ମତପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି । 2020 ମସିହାରେ ଗଲଓ୍ବାନ ବିବାଦ ପରଠାରୁ ଦୁଇ ଦେଶ ମଧ୍ୟରେ ସମ୍ପର୍କରେ ଫାଟ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଏବେ ଉଭୟ ଦେଶ ପାରସ୍ପରିକ ଚିନ୍ତାକୁ ଦୂର କରିବା ଏବଂ ସମ୍ପର୍କକୁ ପୁଣିଥରେ ଟ୍ରାକକୁ ଆଣିବା ପାଇଁ ପଦକ୍ଷେପ ନୋବକୁ ରାଜି ହୋଇଛନ୍ତି ।
କିନ୍ତୁ ଏହି ସଂସ୍କାରକୁ ସଠିକ୍ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଦେଖିବା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ। ଭାରତ-ଚୀନ୍ ସମ୍ପର୍କରେ ଅନେକ ମୌଳିକ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଅଛି, ଯାହାକୁ ସହଜରେ ଅଣଦେଖା କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞ ମତପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି। ସର୍ବୋପରି, ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀ ସରକାର ସତର୍କତାର ସହିତ ଆଗକୁ ବଢ଼ିବା ଆବଶ୍ୟକ ବୋଲି ବିଶେଷଜ୍ଞ ମତପୋଷଣ କରିଛନ୍ତି। ଚୀନ୍ ଉପରେ ଭରସା କରିହେବ ନାହିଁ ବୋଲି କୁହାଯାଉଛି।
ଭାରତ ପ୍ରତି ଚୀନ୍ର ମନୋଭାବରେ ମୌଳିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଆସିଛି କି ନାହିଁ ତାହା ଭାରତକୁ ମୂଲ୍ୟାଙ୍କନ କରିବାକୁ ପଡିବ। ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ଉତ୍ତର ‘ନା’ ପରି ମନେ ହେଉଛି। ସୀମା ବିବାଦଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ବାଣିଜ୍ୟ, ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଏବଂ ଭାରତ ମହାସାଗର ଅଞ୍ଚଳରେ ଚୀନ୍ର ସାମରିକ କାର୍ଯ୍ୟକଳାପ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ, ଏପରି ଅନେକ କ୍ଷେତ୍ର ଅଛି ଯେଉଁଠାରେ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ସମ୍ପର୍କରେ ଚୀନ୍ର ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଉପସ୍ଥିତି ରହିଛି।
ଡେପସାଙ୍ଗ ଏବଂ ଡେମଚୋକରୁ ସେନା ପ୍ରତ୍ୟାହାର ଏବଂ ଅନେକ ଉଚ୍ଚସ୍ତରୀୟ କୂଟନୈତିକ ବୈଠକ ସତ୍ତ୍ୱେ, ଚୀନ୍ ପ୍ରକୃତ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରେଖା (ଏଲଏସି)ରେ ନିଜର ସାମରିକ ସ୍ଥିତି ଏବଂ ଭିତ୍ତିଭୂମିକୁ ମଜବୁତ କରିବା ଜାରି ରଖିଛି।
ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶର ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ତୱାଙ୍ଗ ସେକ୍ଟରର ରଣନୈତିକ ଭାବରେ ଅବସ୍ଥିତ ୟାଙ୍ଗତ୍ଜେରେ, ଚୀନ୍ ପିଏଲଏ ସ୍ଥିତି ନିରୀକ୍ଷଣ କରିବା ପାଇଁ ମାଳଭୂମିର ଉଚ୍ଚ ଭୂମି ତଥା ପାହାଡ଼ ଉପରେ ଭାରତର ରଣନୈତିକ ସୁବିଧାକୁ ହ୍ରାସ କରିବା ପାଇଁ ଲଗାତାର ଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିଆସୁଛି।
ସୂତ୍ର ଅନୁଯାୟୀ, ନୂତନ ସାମରିକ ଶିବିର ଏବଂ ତାଙ୍ଗୱୁର ଜିଆଓକାଙ୍ଗ ସୀମାନ୍ତ ଗ୍ରାମରୁ ସେହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଏଲଏସି ଆଡକୁ ନିର୍ମିତ କଂକ୍ରିଟ୍ ରାସ୍ତା ସହିତ, ପିଏଲଏ ସେଠାରେ କିଛି ମାଟି ରାସ୍ତା ମଧ୍ୟ ନିର୍ମାଣ କରିଛି ଯାହା ଦ୍ୱାରା ଆବଶ୍ୟକ ହେଲେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ସୈନ୍ୟଙ୍କ ଚଳାଚଳ ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିବ।
ସାଟେଲାଇଟ୍ ଇମେଜେରୀ ବିଶ୍ଳେଷକ ନେଚର ଦେଶାଇଙ୍କ ଅନୁଯାୟୀ, ଚୀନ୍ ଚଳିତ ଶୀତ ମାସରେ ୟାଙ୍ଗତ୍ଜେରେ ଲାମ୍ପୁଙ୍ଗରୁ ଟାଙ୍ଗୱୁ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଦୁଇଟି ନୂତନ ରାସ୍ତା ନିର୍ମାଣ କରିଛି, ଯେଉଁଥିରେ ଗୋଟିଏ ରାସ୍ତା ଏହାର ସୈନ୍ୟମାନଙ୍କୁ ବିକଳ୍ପ ସଂଯୋଗୀକରଣ ଏବଂ ଉଚ୍ଚ ଭୂମି ପ୍ରଦାନ କରିବ। ଏହା ପିଏଲଏକୁ ସେହି ଅଞ୍ଚଳରେ ଭାରତୀୟ ଭୂମି ଯୋଗାଯୋଗ ରେଖାର ସ୍ପଷ୍ଟ ଦୃଶ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିବ।
ଡୋକଲାମ ଗତିରୋଧ ଯୋଗୁ ରକ୍ତାକ୍ତ ଗଲୱାନ ଘାଟି ସଂଘର୍ଷ ଘଟିଥିଲା। ଚୀନ୍ ଜିଦ୍ ଧରି ଆସୁଛି ଯେ, ସାମଗ୍ରିକ ସମ୍ପର୍କକୁ ସ୍ୱାଭାବିକ କରିବା ପାଇଁ ସୀମା ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ଭୁଲାଇ ଦିଆଯିବା ଆବଶ୍ୟକ।
ଡିସେମ୍ବରରେ ଭୁଟାନର ରଣନୈତିକ ମାଳଭୂମିରୁ ପିଏଲଏ ଓହରିଯିବାର ବର୍ଷକ ପରେ, ଡୋକଲାମରେ ଚୀନ୍ ଗୁପ୍ତ ଭାବରେ ୨୨ଟି ଗାଁ ନିର୍ମାଣ କରିଛି ସେ ବିଷୟରେ ଏକ ବିସ୍ତୃତ ରିପୋର୍ଟ ମଧ୍ୟ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି। ଚୀନ୍ର ଏଭଳି କାର୍ଯ୍ୟ ଯୋଗୁ ଏଲଏସିରେ ସ୍ଥିତି ଉତ୍ତେଜନା ପ୍ରବଣ ରହିଛି।
